Superwulkany równie groźne jak asteroidy

Badacze nie są w stanie przewidzieć wybuchu gigantycznego wulkanu. Ale dowiedzieli się przynajmniej, jak do tego może dojść - pisze Krzysztof Urbański.

Publikacja: 07.01.2014 08:19

Wystarczy wzrost ciśnienia ciekłej magmy, by spowodować katastrofę. Dowiódł tego eksperyment w Europejskim Centrum Promieniowania Synchrotronowego (ESRF) w Grenoble.

Naukowcy symulowali ciepło i ciśnienie, jakie panuje wewnątrz „uśpionych gigantów". Wyniki eksperymentów prowadzonych przez badaczy z Politechniki Federalnej w Zurychu ukazały się w najnowszym wydaniu magazynu „Nature Geoscience".

– Wiedzieliśmy, że zegar stale tyka, ale nie mieliśmy pojęcia, jak szybko i co jest potrzebne, aby wywołać supererupcję – powiedział dr Wim Malfait, główny autor artykułu w „Nature Geoscience". – Superwulkan może wybuchnąć jedynie z powodu powiększania swoich rozmiarów.

Kiedy nagromadzi się wystarczająca ilość rozgrzanej magmy, będzie ona w stanie rozerwać warstwę skorupy ziemskiej grubości nawet 10 km.

Na ziemi istnieje około 20 miejsc, gdzie wybuchały już superwulkany, np. jezioro Toba w Indonezji, jezioro Taupo w Nowej Zelandii czy Campi Flegrei niedaleko Neapolu we Włoszech. Superwulkan powstaje po potężnej eksplozji magmy zalegającej w ogromnym zbiorniku kilka kilometrów pod powierzchnią ziemi. Z reguły ma on objętość kilkunastu tysięcy km sześc. Po erupcji pozostaje ślad w postaci krateru o średnicy kilkudziesięciu kilometrów, zwanego kalderą.

Gigantyczne erupcje wulkanów występują rzadko – przeciętnie raz na 100 tys. lat. Ale kiedy się pojawią, mają niszczący wpływ na klimat.

Kiedy 600 tys. lat temu wybuchł wulkan na terenie dzisiejszego stanu Wyoming w miejscu, które dziś jest Parkiem Narodowym Yellowstone, do atmosfery dostało się ponad 1000 km sześc. lawy i popiołu. To wystarczająco dużo, aby takie miasto jak Warszawa pogrzebać pod dwukilometrową warstwą.

Ten wybuch był 100 razy większy niż erupcja wulkanu Pinatubo na Filipinach w 1991 roku, a blednie przy nim nawet jeden z największych kataklizmów w czasach historycznych – eksplozja wulkanu Krakatau w 1883 roku.

– Wybuch superwulkanu jest zdarzeniem, z jakim będziemy mieli do czynienia prędzej czy później – ostrzega dr Malfait. – Skutki będą podobne jak po uderzeniu asteroidy. Ryzyko takiego zdarzenia jest małe, ale kiedy to się stanie, konsekwencje będą katastrofalne.

Wystarczy wzrost ciśnienia ciekłej magmy, by spowodować katastrofę. Dowiódł tego eksperyment w Europejskim Centrum Promieniowania Synchrotronowego (ESRF) w Grenoble.

Naukowcy symulowali ciepło i ciśnienie, jakie panuje wewnątrz „uśpionych gigantów". Wyniki eksperymentów prowadzonych przez badaczy z Politechniki Federalnej w Zurychu ukazały się w najnowszym wydaniu magazynu „Nature Geoscience".

Pozostało 83% artykułu
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań
Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Nauka
Przełomowe ustalenia badaczy. Odkryto życie w najbardziej „niegościnnym” miejscu na Ziemi