Jan Matejko (1838-1893) w zbiorowej pamięci funkcjonuje przede wszystkim jako twórca takich malarskich arcydzieł, jak „Bitwa pod Grunwaldem”, „Konstytucja 3 Maja 1791 roku”, „Stefan Batory pod Pskowem”, „Hołd pruski” czy „Kościuszko pod Racławicami”. Ale namalował również wiele znakomitych portretów osób z kręgu najbliższej rodziny i przyjaciół, świadczących, że i ta strefa życia była dla niego bardzo ważna.
Impulsem do podjęcia pracy nad obecną wystawą „Amor Deo, Amor Patriae, Amor Familiae. Rzecz o rodzinie Matejków” w Siedlcach stało się odkrycie w prywatnej kolekcji obrazu Jana Matejki przedstawiającego nieznaną, młodą dziewczynę.
Oprócz znanych prac Jana Matejki można zobaczyć rzadko pokazywane lub znajdujące się na co dzień w prywatnych kolekcjach
Badania specjalistów dotyczące sposobu malowania oraz porównań z innymi portretami wykonanymi w technice olejnej lub rysunku pozwoliły ustalić, że portret należy do wczesnych prac artysty i przedstawia Marię, siostrę Jana Matejki. Pogłębione studia nad jej biografią oraz relacjami rodzeństwa odkryły postać mało znaną w życiorysie artysty, a odgrywającą kluczową rolę w jego młodzieńczym dorastaniu. Maria, pełna melancholii, ciepła i miłości była oparciem dla młodszego o dwa lata brata, jego towarzyszką i muzą. Jej rysy, a nawet pewne cechy charakteru, jak spokój i subtelność, noszą Barbara Radziwiłłówna, Jadwiga Andegaweńska, dwórka na obrazie „Otrucie królowej Bony”, Polonia, a nawet Matka Boska. To pod jej wpływem powstał kobiecy ideał urody w młodzieńczej twórczości artysty – subtelnej dziewczyny o drobnych rysach, melancholijnej twarzy i ogromnych, ciemnych oczach, przez które czasem udawało się zajrzeć do jej wnętrza.
Jan był wdzięczny siostrze. Kiedy wychodziła za mąż, jako jedyny z braci z własnych pieniędzy ufundował jej posag.
W pierwszej części pokazu wyeksponowana została postać ojca artysty - czeskiego emigranta, Franciszka Matejki oraz licznego rodzeństwa Jana. W rodzinnym domu artysty panowała polska, patriotyczna atmosfera i żywe były ideały niepodległościowe. Jego dwaj starsi bracia uczestniczyli w Wiośnie Ludów i Powstaniu Styczniowym. Na zainteresowanie historią przyszłego malarza znaczny wpływ miał jego brat Franciszek Matejko, docent nauk pomocniczych historii i pracownik Biblioteki Jagiellońskiej.
Czytaj więcej
Dwie wystawy Stanisława Fijałkowskiego, jednego z najwybitniejszych polskich malarzy, obejrzeć można w Warszawie i w Łodzi.
Druga część wystawy mówi o burzliwym małżeństwie Jana Matejki z Teodorą z Giebułtowskich i losach ich dzieciach: Tadeuszu, Helenie, Beacie, Jerzym i Reginie.
A także o przyjaźni artysty z rodzinami Giebułtowskich i Serafińskich.
Oprócz znanych prac Jana Matejki można zobaczyć rzadko pokazywane lub znajdujące się na co dzień w prywatnych kolekcjach.
Wystawa „Amor Deo, Amor Patriae, Amor Familiae. Rzecz o rodzinie Matejków” (kurator ks. dr Robert Mirończuk, dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach; koncepcja projektu: Barbara Ciciora) jest czynna w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach do 15 grudnia.
Ekspozycji towarzyszy film pt. „Maria”, poświęcony Marii Matejko, siostrze artysty. A także publikacja „Amor Deo, Amor Patriae, Amor Familiae. Rzecz o rodzinie Matejków” Barbary Ciciory i Małgorzaty Buyko , oparta na dokumentach, korespondencji i pamiętnikach. To pierwsze wydawnictwo tak szeroko przedstawiające rodzinę artysty.
