Historia o wojnie, najsilniejszym narkotyku

Opowiadania Babczenki mają niebywałą siłę. Nie pozostawiają niedomówień. Prostymi, krótkimi zdaniami autor oddaje lęk, niepewność i zagubienie. W pamięci pozostaje obraz lotniska, opodal którego żołnierze czekają na transport do Czeczenii. Patrzą na szturmowce startujące co dziesięć minut ze śmiercionośnym ładunkiem. Obserwują helikoptery, z których wynosi się i układa na pasie startowym srebrzyste worki. Z początku myślą, że to pakunki z pomocą humanitarną. Dopiero po jakimś czasie dociera do nich, że worki zawierają rozerwanych na strzępy Rosjan. Nieco dalej ranni piją wódkę. „Nie my pierwsi siedzimy na tym polu – pisze Babczenko. – Były tu dziesiątki tysięcy takich jak my, czekających na swój los, a step wchłonął nasz strach niczym pot”. Pełna grozy jest scena pobierania przez żołnierzy z magazynu kamizelek kuloodpornych. Większość z nich została rozpruta przez kule, w kewlarowych płytach tkwią odłamki, widać brunatne plamy krwi.

[srodtytul]Wojna się nie kończy[/srodtytul]

Rosyjscy żołnierze wiedzą, że trafili na wojnę, dla której nie ma usprawiedliwienia. Nie wierzą politykom ani ukrytym z dala od frontu dowódcom. W armii szerzy się przemoc – starsi stażem katują i okradają młodszych. Brakuje zaopatrzenia, racje żywnościowe są skąpe. Wrażenie robi scena, w której piechota rzuca się na krzaki głogu, by oszukać żołądki kilkoma garściami zmarzniętych jagód. Z konieczności piją wodę z rzek, w których rozkładają się ciała czeczeńskich bojowników.

Co pozwala przetrwać? Babczenko cytuje słowa Chrystusa: „Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich”. Wyjaśnia, że to hasło Czeczenii. „Jeśli spytają mnie kiedyś: „O co tam walczyłeś?”, odpowiem: „O tych, którzy wciskali się w ziemię razem ze mną”.

Babczenko mówi o zamordowanym pokoleniu. Książka pokazuje, jak trudny jest dla żołnierza powrót do domu i ukochanej. Nocą pojawia się strach, w snach przychodzą polegli koledzy. Przyzywają do siebie. Wojna nie kończy się dla tych, którzy ją przeżyli.