O czym się nie mówi

Publikacja: 23.04.2010 17:03

Red

Autorka tych kunsztownych – intelektualnie i stylistycznie – wspomnień z racji pokrewieństwa z Ryszardem Reiffem obracała się w środowisku PAX-owskim: „Bardzo chętnie ustawiano je w roli dyżurnych antysemitów (...) przeciwnicy Piaseckiego nienawidzili go z całej duszy i serca – jedni uważali za faszystę, inni za zaprzedanego komunistom zdrajcę. (...) Zapomina się też, że niemal cała czołówka katolickich działaczy, którzy po 1956 roku założyli nowe katolickie stowarzyszenia, była w poprzednim okresie – a więc czasach stalinowskich – elitą PAX-owską” (np. Tadeusz Mazowiecki – przyp. TZZ).

Według Marii Diatłowickiej Piasecki był: „fascynującym rozmówcą.(...) przystojnym, atrakcyjnym, nieco misiowatym mężczyzną. Co ciekawe, jego ulubionym zwierzęciem był niedźwiedź – zbierał jego figurki. (...) Śmierć pierworodnego syna – Bohdana, zamordowanego »za winy ojca« – była wielkim osobistym dramatem Piaseckiego. Nigdy nie doczekał się sprawiedliwości. Pomógł przetrwać bardzo wielu ludziom, ale na ogół woleli oni o tym nie pamiętać. Mało tego – darzyli niechęcią tego – któremu wiele zawdzięczali”.

Nie ulega kwestii, że zmarły w 1979 roku twórca Stowarzyszenia PAX, a wcześniej współzałożyciel Obozu Narodowo-Radykalnego i przywódca Konfederacji Narodu, ciągle czeka na swego biografa.

Ale polityka bynajmniej nie zdominowała tej pełnej humoru książki, przekonującej, jak wiele zmieniło się w naszej obyczajowości na przestrzeni niespełna trzech ćwiartek wieku. Niestety, in minus:

„Po upadku PRL (...) zapanowała moda na wzorowanie się na stylu życia przedwojennej klasy średniej. Niestety przypomina to bardziej żałosną parodię niż nawiązanie do tradycji. Potrafiono przyswoić sobie tylko zewnętrzny blichtr – nic więcej. Organizuje się na przykład imprezy charytatywne, wynajmując na ten cel najdroższe hotele, gdzie urządza się wystawne przyjęcia, co pochłania gros pieniędzy. Zapewnia się tym imprezom wielką oprawę propagandową, oczywiście bezpłatną, co sprawia na mnie wrażenie, że jest zwykłym wyłudzaniem darmowej reklamy dla pseudodobroczyńców i ich firm (...) Bezwstyd stał się normą, a dyskrecja, niegdyś fundament stosunków między ludźmi, staje się powoli zapomnianym pojęciem”.

Zawierucha wojenna rzuciła w 1945 roku autorkę i jej rodziców do Trójmiasta: „W domu było dużo książek oprawionych w płótno, a nawet w skórę, z marmurkowymi brzegami (...) całe stosy pięknych albumów (...) wspaniałe atlasy geograficzne i przyrodnicze. Podarcie ich wymagało wiele czasu i wysiłku, ale dzielni żołnierze dali im radę. Na wierzchu walały się ekskrementy i butelki po alkoholu”.

O jaką armię chodzi? Odpowiedź przynosi inny epizod: „Dla bezpieczeństwa jedenastu Polaków spało w jednym pokoju (...) Obudził ich straszny hałas. Okazało się, że Sowieci ciągnęli po schodach wannę, a następnie wynieśli ją do lasu. Na pytanie, po co – odpowiedzieli: »Chodziło o to, by Niemiec po powrocie do domu jej nie miał«”.

Chociaż Diatłowicka skrupulatnie wylicza, o czym niegdyś nie wypadało rozmawiać podczas towarzyskich konwentykli – o sobie, swojej pracy, polityce, religii, chorobach, pieniądzach, samochodach, ludzkim ciele, unikano też opiniowania innych – to z jej barwnej relacji wynika, że naszym przodkom fantazji nie brakowało. Jedna z protoplastek: „gdy splajtował teatr na Karowej, kupiła masę rekwizytów (...) między innymi stroje indiańskie i kilkanaście karabinów. Zabrano ze sobą to wszystko na wakacje do Urli, gdzie młodzież urządziła nad wyraz udany napad indiański na stację kolejową. Udało im się wywołać wśród kuracjuszy prawdziwy popłoch”.

[i]Maria Diatłowicka „Mozaika rodzinna. Losy polskich potomków Johanna Reiffa, mieszczanina, Niemca osiadłego w Polsce”. Nowy Świat, Warszawa 2010 [/i]

Literatura
Podcast „Rzecz o książkach”: „Wyjarzmiona” jak zbiorowy pozew za pańszczyznę
Literatura
Podcast „Rzecz o książkach”: Kinga Wyrzykowska o „Porządnych ludziach”
Literatura
„Żądło” Murraya: prawdziwa Irlandia z Polakiem mechanikiem, czarnym charakterem
Literatura
Podcast „Rzecz o książkach”: Mateusz Grzeszczuk o „Światach lękowych” i nie tylko
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Literatura
Zmarły Mario Vargas Llosa był piewcą wolności. Putina nazywał krwawym dyktatorem
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne