Szczęśliwy azyl w kobiecych ramionach

Wzruszycie się: ona piękna, młoda, biała – on niewiele starszy, równie atrakcyjny fizycznie, ale... czarny. Dziewczyna i Murzyn. Łączy ich miłość, która napotyka przeszkody natury społeczno[pauza]obyczajowej. Współcześni Romeo i Julia. Nie, nie ma śmierci w finale. Nie ma też happy endu...

Małżeństwo  dla papieru

Judith Vanistendael (ur. 1974) opowiedziała historię prawdziwą. Autobiograficzną. To reakcja na książkę ojca, pisarza i dziennikarza Geerta van Istendaela, który opisał związek córki z uchodźcą, hebanowym księciem (?) z Togo, bojownikiem o prawa człowieka, prześladowanym w afrykańskiej ojczyźnie.

Spotkali się i zakochali w sobie w Brukseli, gdzie Abou znalazł schronienie, niestety, czasowe. Jedno może go uratować przed deportacją: ślub z Belgijką. Dokonuje się to w majestacie prawa i przy aprobacie rodziców Sophie (vel Judith, w komiksie imiona zostały zmienione).

Młodzi mieli okazję dobrze się poznać – mieszkali w rodzinnym domu panny, na najwyższym piętrze, które urządzili wedle własnych upodobań. Żyli na pełnym luzie, Abou nie studiował ani nie pracował, czekając na decyzję o przyznaniu praw emigranckich; Sophie trochę się uczyła, trochę obijała; angażowała społecznie, rozpoznawała sytuację kobiet w Togo. Frustrujący stan zawieszenia – jednak trudno określić to mianem dramatu. W dodatku rodzice dziewczyny nie rzucają się Rejtanem przeciwko jej związkowi z kolorowym uciekinierem. Przeciwnie, zapraszają go pod dach, zdobywają informacje o szansach na status uchodźcy, rozpoznają sytuację w Afryce i w Togo.

Właściwie, to rodzice decydują o ślubie (odwrotnie niż u Szekspira) dla dobra Abou, który wchodzi do familii (arystokratycznej i zasobnej). Co najważniejsze, dostaje pozwolenie na stały pobyt w Belgii.

Gdzie zatem tragedia, rasowe uprzedzenia? Sophie po prostu nie radzi sobie z "demonami" w głowie czarnoskórego małżonka. Odchodzi od niego, lecz nie wnosi rozwodowego pozwu, żeby mu nie zaszkodzić. Nie ma więc rasistowskiego problemu, tylko zwyczajny, ogólnoludzki: niedojrzałość emocjonalna gówniary, którą przerasta sytuacja.

Dedykowane  uchodźcom

Fabułka komiksu Judith Vanistendael prosta i naiwna jak bohaterka. Ale postaci rysowane i charakteryzowane świetnie. Doskonale też wykorzystany "język" obrazków; dopowiadanie słów – sytuacją czy sekwencją kadrów. Dobrym pomysłem było podzielenie tomu na część opowiedzianą z punktu widzenia ojca i wydarzenia oglądane z perspektywy Sophie. Obie partie dopełniają się i wzbogacają.

Natomiast zirytowało mnie sztuczne uwznioślanie konfliktu, zwłaszcza podbicie politycznym podtekstem. Abou to po prostu szczęściarz! Dostał papiery, osiadł w Brukseli, mógł dalej studiować. Dziewczyna też spadła na cztery łapy, wyszła powtórnie za mąż, urodziła córkę, z nieopierzonej pannicy przeobraziła się w powabną kobietę.

Kto był w Brukseli, ten jednak wie, na czym polega problem: w samoistnie powstałym getcie kolorowych. Jak we Francji i w innych krajach z racji historycznych zmuszonych do przyjmowania obywateli z byłych kolonii. To nie rasizm jest przyczyną podziału miasta (tego i innych) na dzielnice białe i kolorowe, lecz wybór i potrzeba przybyszy.

To zupełnie inna sytuacja niż przedstawiona wiele lat temu we wzruszającym filmie Petera Weira "Zielona karta", którą to kartę dostaje ubogi Francuz dzięki fikcyjnemu małżeństwu z zasobną i interesowną Amerykanką.

Znam kilka podobnych historii z życia wziętych. Mało która kończyła się optymistycznie. My, Polacy, mamy własne doświadczenia z trudną emigracją; znamy poczucie bycia obywatelami kategorii B. Jednocześnie sami jesteśmy pełni uprzedzeń. Dlatego mam dystans wobec pompatycznego tonu dedykacji "wszystkim uchodźcom tego świata, którzy szukają ludzkiego oraz godnego życia".