Pół wieku Europy, pół wieku zimnej wojny

Prof. Jerzy Holzer w „Europie zimnej wojny" opisał dzieje Europy w dziele liczącym ponad tysiąc stron - pisze Monika Kuc

Publikacja: 12.09.2012 09:44

Jerzy Holzer "Europa zimnej wojny" Znak, Kraków 2012

Jerzy Holzer "Europa zimnej wojny" Znak, Kraków 2012

Foto: Rzeczpospolita

Zobacz na Empik.rp.pl

Nie jest to jednak akademicki podręcznik, ale pasjonująca synteza, przeplatana polemikami z autorami innych publikacji. Można ją traktować jako zaproszenie do debaty na temat wypełnionego konfliktami mijającego półwiecza.

Mimo że książkę otwiera rozdział poświęcony porządkowi jałtańsko-poczdamskiemu, autor twierdzi, że wchodzenie Europy w etap zimnej wojny rozpoczęło się wcześniej, wraz z radziecką pacyfikacją wschodniej części kontynentu.

Główne pytanie brzmi, czym była zimna wojna. Konfliktem dwóch ideologii: liberalnej demokracji oraz marksizmu i leninizmu? Czy walką o polityczną dominację wspartą wyścigiem zbrojeń? I kto ponosi za nią odpowiedzialność? Stany Zjednoczone, które pierwsze użyły broni nuklearnej w Japonii i wzbudziły w Moskwie psychozę zagrożenia? Czy ZSRR z ekspansjonizmem swej polityki?

Profesor Holzer przekonuje, że zasadnicza przyczyna rozpoczęcia zimnej wojny leżała w dążeniu Związku Radzieckiego do pełnego uzależnienia i oddzielenia od europejskiego Zachodu swojego terytorium i strefy wpływów. Równocześnie dowodzi, że nie istniało zewnętrzne niebezpieczeństwo dla ZSRR, jedynie dla dominacji radzieckiej w krajach wschodnioeuropejskich. Między supermocarstwami panowała równowaga nuklearna, która zdecydowała o trwałości powojennego porządku jałtańsko-poczdamskiego.

Profesor Holzer bada równie dogłębnie stosunki międzynarodowe i procesy polityczno-gospodarcze, które doprowadziły do kryzysu i upadku komunizmu w Europie. Jest po stronie transformacji, w której uczestniczył. Ale  ostrzega, że problemy Europy nie kończą się automatycznie wraz z politycznym przełomem, bo nie istnieje bezkonfliktowy rozwój historyczny.

Literatura
Podcast „Rzecz o książkach”: „Wyjarzmiona” jak zbiorowy pozew za pańszczyznę
Literatura
Podcast „Rzecz o książkach”: Kinga Wyrzykowska o „Porządnych ludziach”
Literatura
„Żądło” Murraya: prawdziwa Irlandia z Polakiem mechanikiem, czarnym charakterem
Literatura
Podcast „Rzecz o książkach”: Mateusz Grzeszczuk o „Światach lękowych” i nie tylko
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Literatura
Zmarły Mario Vargas Llosa był piewcą wolności. Putina nazywał krwawym dyktatorem
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne