Kluczowe śledztwo w tej kategorii spraw było prowadzone przeciwko Wojciechowi Jaruzelskiemu, Czesławowi Kiszczakowi, Florianowi Siwickiemu i innym „autorom” stanu wojennego i zostało zakończone wniesieniem aktu oskarżenia do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Ustalenia tego śledztwa były o tyle istotne, że stały się następnie podstawą wyroku, w którym Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł jednoznacznie, że wprowadzenie stanu wojennego było przestępstwem wyczerpującym znamiona zbrodni komunistycznej. 

Sąd wskazał, że szczyty struktury wojskowej były wtedy „związkiem przestępczym o charakterze zbrojnym”, w skład którego wchodzili najwyżsi generałowie Ludowego Wojska Polskiego na czele z m.in. Wojciechem Jaruzelskim, Czesławem Kiszczakiem, Florianem Siwickim i Tadeuszem Tuczapskim. Ich celem była przede wszystkim obrona swoich interesów politycznych, a podejmowane decyzje łamały nawet ówcześnie obowiązującą konstytucję.

Sąd jednoznacznie zaprzeczył, że w 1981 r. występowało zagrożenie obcą interwencją, czym kategorycznie obalił tworzoną przez stronę komunistyczną narrację o możliwości wkroczenia wojsk radzieckich do Polski i działań w stanie wyższej konieczności. Uznał, że był to sztucznie kreowany i kłamliwy mit, a w istocie chodziło wyłącznie o siłowe utrzymanie władzy, rozprawienie się z coraz groźniejszą dla owej władzy Solidarnością i zduszenie demokratycznych aspiracji polskiego społeczeństwa.

Wyrokiem tym został prawomocnie skazany na karę czterech lat pozbawienia wolności (obniżoną o połowę na mocy amnestii z 1989 r. Czesław Kiszczak – ówczesny szef MSW, który był jedną z głównych postaci odpowiedzialnych za przygotowanie, wprowadzenie i wykonanie „zadań” stanu wojennego. Pozostałe osoby objęte aktem oskarżenia zmarły przed wydaniem prawomocnego wyroku.

Należy przypomnieć, że w okresie obowiązywania w Polsce stanu wojennego, z przyczyn politycznych, sądy powszechne skazały 1 685 osób, w tym 979 na podstawie przepisów dekretu o stanie wojennym. Sądy wojskowe, w oparciu o ten sam akt prawny skazały zaś 5 681 osób, natomiast Kolegia do spraw wykroczeń ukarały 207 692 osoby, w tym karą aresztu 6 384 osób.

Śledztwa dotyczące bezprawia okresu stanu wojennego w Polsce i czynione w nich ustalenia dały podstawę do zainicjowania przez Instytut Pamięci Narodowej projektu „Archiwum Zbrodni” 

Więcej podcastów historycznych znajdziesz na portalu przystanekhistoria.pl