Śmierć i dziewczyna, czyli reportaż o wojnie w Angoli

Ostatnie chwile istnienia portugalskich terytoriów zamorskich, zacięte walki miedzy ruchami wyzwoleńczymi, interwencja rasistowskiego reżimu z Południowej Afryki i wojsk Fidela Castro – książka Mirosława Ikonowicza to wciągająca, napisana z nerwem opowieść o wojnie w Angoli

Publikacja: 10.07.2009 12:00

Śmierć i dziewczyna, czyli reportaż o wojnie w Angoli

Foto: Materiały Promocyjne

Ikonowicz, wieloletni korespondent Polskiej Agencji Prasowej w Hawanie, Madrycie, Lizbonie i Rzymie, mawia żartem, że w życiu zajmował się tym samym, co jego przyjaciel Ryszard Kapuściński, ale efekty były inne. Rzeczywiście, obaj reporterzy mierzyli się z tym samym tematem – krwawym konfliktem w Angoli, dawnej kolonii portugalskiej. Starciem trzech armii wyzwoleńczych wspieranych przez wojska z komunistycznej Kuby i rasistowskiej Południowej Afryki.

Reporterski tom „Angola Express”, który właśnie trafia do księgarń, nie może się równać z klasycznym dziełem „Jeszcze dzień życia” z 1976 r. Kapuściński dał w swojej książce uniwersalny i literacko doskonały, przejmujący obraz wojny, Ikonowicz „jedynie” relacjonuje dramatyczną historię. Czyni to jednak zajmująco i jego wspomnienia w pełni zasługują na lekturę.

Autor mówi o tym, czego doświadczył na własnej skórze. Obrazy, jakie przywołuje z dbałością o szczegół, zapadają w pamięć. Jak choćby opis chronionego przez portugalskich komandosów lotniska, gdzie koczują tłumy cywilów w oczekiwaniu na pierwszy samolot do Lizbony. Albo scena, w której urzędnik straży granicznej wstawia do paszportu pieczątkę uprawniającą do dwutygodniowego pobytu w „Gwinei-Bissau, terytorium zamorskim Portugalii”. Oddając paszport, urzędnik wyjaśnia Ikonowiczowi z melancholijnym uśmiechem: „Niech pan zachowa ten dokument na pamiątkę. To ostatnia wiza, jaką Portugalia wydała do Gwinei-Bissau. Od jutra będzie je wystawiał tymczasowy konsul tego kraju w Lizbonie”.

Kapuściński opisywał Carlottę, dziewczynę z oddziału, która osłaniała dziennikarzy podróżujących na front i tam zginęła. Ikonowicz opowiada o Mercedes, smukłej angolskiej Murzynce o wielkich, uwodzicielskich oczach. Studiowała filologię, pisała wiersze, pracowała jako sekretarka w pałacu w Luandzie, mieście gdzie trwały walki. Zawsze po dziesiątej, kiedy robiło się naprawdę niebezpiecznie, przychodził po nią narzeczony, biały Angolczyk, sierżant portugalskich komandosów. Ostatniego wieczoru miał jednak służbę.

Wtedy właśnie dziewczynę zatrzymał na ulicy patrol. Wszystkie strony konfliktu w Angolii były podobnie umundurowane. Trudno było rozpoznać z kim ma się do czynienia. Żołnierze zadali typowe pytanie: „Camarada? Irmaa? Towarzysz? Siostra?” Po tym rozpoznawało się zwolenników lewicowego frontu ludowego i tych, którzy opowiedzieli się za frontem narodowym. Dziewczyna postanowiła ich przechytrzyć i odpowiedziała: „Jestem córką ludu”. Rano znaleziono ja z kulą w czaszce. Siła prozy Kapuścińskiego i Ikonowicza bierze się również z tego, że autorzy ratują pamięć o ofiarach konfliktów, którymi media dawno przestały się zajmować.

[i] Mirosław Ikonowicz „Angola Express”. Oficyna Wydawnicza Branta. Bydgoszcz-Warszawa 2009 [/i]

Ikonowicz, wieloletni korespondent Polskiej Agencji Prasowej w Hawanie, Madrycie, Lizbonie i Rzymie, mawia żartem, że w życiu zajmował się tym samym, co jego przyjaciel Ryszard Kapuściński, ale efekty były inne. Rzeczywiście, obaj reporterzy mierzyli się z tym samym tematem – krwawym konfliktem w Angoli, dawnej kolonii portugalskiej. Starciem trzech armii wyzwoleńczych wspieranych przez wojska z komunistycznej Kuby i rasistowskiej Południowej Afryki.

Reporterski tom „Angola Express”, który właśnie trafia do księgarń, nie może się równać z klasycznym dziełem „Jeszcze dzień życia” z 1976 r. Kapuściński dał w swojej książce uniwersalny i literacko doskonały, przejmujący obraz wojny, Ikonowicz „jedynie” relacjonuje dramatyczną historię. Czyni to jednak zajmująco i jego wspomnienia w pełni zasługują na lekturę.

Literatura
Stanisław Tym był autorem „Rzeczpospolitej”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Literatura
Reiner Stach: Franz Kafka w kleszczach dwóch wojen
Literatura
XXXII Targi Książki Historycznej na Zamku Królewskim w Warszawie
Literatura
Nowy „Wiedźmin”. Herold chaosu już nadchodzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Literatura
Patrycja Volny: jak bił, pił i molestował Jacek Kaczmarski