Wszystko o Freudzie

Peter Gay napisał fascynującą biografię o twórcy psychoanalizy Zygmuncie Freudzie, opierając się na wielu niepublikowanych dokumentach.

Aktualizacja: 25.03.2013 10:59 Publikacja: 25.03.2013 10:48

Gay jest wybitnym amerykańskim historykiem kultury, absolwentem Western New England Institute for Psychoanalisis, profesorem historii na Yale University, laureatem prestiżowych nagród: National Book Award i American Historical Association.

Zobacz na Empik.rp.pl

Freud interesował go od studiów, ale książkę o jego życiu i dziele napisał dopiero po latach, gdy zgłębił dostępne źródła i dotarł do materiałów w archiwach, zwłaszcza do części zastrzeżonej korespondencji (z przyszłą żoną Martą Bernays, jej siostrą Minną, czy z innymi pionierami psychologii: Sandorem Ferenczim, Karlem Abrahamem Oskarem Pfisterem i Lou Andreas-Salome). Tak powstała biografia, uznana za bestseller.

Książkę w Stanach spotkała się z krańcowo różnymi ocenami. Przeciwnicy Freuda zarzucają autorowi, że pisał ją na kolanach. Skrajni apologeci natomiast uważają, że potraktował Mistrza, jak zwykłego człowieka.

Główną zaletą książki jest nie tylko wprowadzenie do myśli psychoanalitycznej Freuda i próba obiektywnego opisania i oceny jego metod, ale właśnie udokumentowane odtworzenie jego biografii i nakreślenie psychologicznego portretu bohatera. Choć sam Freud twierdził, że prowadzi życie „zewnętrznie spokojne i pozbawione treści", które „można ująć w kilku datach", jego biograf ujawnia, że nie był wyłącznie chłodnym analitykiem i obserwatorem o silnej osobowością, ale człowiekiem z krwi i kości, któremu nie tylko nauka przesłaniała cały świat. Sam nieraz doświadczał wewnętrznych rozterek, a w jego życiu nie brakowało gwałtownych zmian.

Zakochany młody Freud był pełen namiętności, raz romantyczny, raz porywczy i zazdrosny, łatwo przechodzący od euforii do rozpaczy. – „Kiedy kocham domagam się wyłączności" – pisał do Marty i przyznawał samokrytycznie „Mam skłonności do tyranii". Zapewne własne doświadczenia pomogły mu potem zrozumieć emocje dręczące innych.

W jego relacjach do kobiet nie brakuje zresztą paradoksów. Z jednej strony był rzecznikiem emancypacji i równouprawnienia kobiet, z drugiej, gdy się żenił, zgodnie z mieszczańską tradycją zdecydował, że jego żona nie będzie pracować, że obowiązek utrzymania rodziny spoczywa wyłącznie na nim. W pełni jednak akceptował ambicje naukowe najmłodszej córki Anny. Była jego powiernicą i oddaną opiekunką w ostatnich latach życia, gdy zachorował na raka, ale przede wszystkim kontynuatorką psychoanalizy, twórczo rozwijającą idee ojca. A zarazem Freud nie dostrzegał, że jego zaborcza miłość do córki pozbawiła ją osobistego życia.

Przyjaźnie zawodowe Freuda bywały burzliwe i potrafiły obrócić się we wrogość, jeżeli podważały jego pracę i odkrycia, czego przykładem było zerwanie kontaktów z lekarzem Wilhelmem Fliessem po dziesięcioletniej bliskiej znajomości. Początkowo Freud uważał go wręcz za swoje alter ego, a na końcu uznał, że Fliess wyczerpał intelektualne możliwości i stał się przeszkodą w jego osobistym rozwoju. Zdecydował wówczas bez wahania, że ich drogi muszą się rozejść.

Zygmunt Freud w psychoanalizie wyprzedził swoją epokę, a równocześnie w wielu innych sprawach przyjmował poglądy właściwe czasom, w których żył. Książka jest pasjonującą opowieścią o nim samym, a równocześnie wielką panoramą epoki: od mieszczańskiego Wiednia końca XIX wieku do dojścia Hitlera do władzy, upadku Austrii i wybuchu II wojny, czyli od politycznego liberalizmu do totalitaryzmu.

Peter Gay „Freud. Życie na miarę epoki", Zysk i Ska, Warszawa 2013

Gay jest wybitnym amerykańskim historykiem kultury, absolwentem Western New England Institute for Psychoanalisis, profesorem historii na Yale University, laureatem prestiżowych nagród: National Book Award i American Historical Association.

Zobacz na Empik.rp.pl

Pozostało 94% artykułu
Literatura
Stanisław Tym był autorem „Rzeczpospolitej”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Literatura
Reiner Stach: Franz Kafka w kleszczach dwóch wojen
Literatura
XXXII Targi Książki Historycznej na Zamku Królewskim w Warszawie
Literatura
Nowy „Wiedźmin”. Herold chaosu już nadchodzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Literatura
Patrycja Volny: jak bił, pił i molestował Jacek Kaczmarski