200 urodziny Józefa Ignacego Kraszewskiego

28 lipca obchodzimy 200 rocznicę urodzin Józefa Ignacego Kraszewskiego. Polecamy sobotnią filmową noc z pisarzem w TVP Historia - pisze Monika Kuc

Aktualizacja: 27.07.2012 14:27 Publikacja: 27.07.2012 12:14

200 urodziny Józefa Ignacego Kraszewskiego

Foto: materiały prasowe

W programie: serialowa wersja jego najpopularniejszej powieści „Hrabina Cosel" i  wybór dokumentów, opowiadających o Kraszewskim, jakiego nie znamy.

Zobacz na Empik.rp.pl

Kraszewski potrafił w dziesięć dni napisać 200 stron prozy. Jest autorem 232 powieści, w tym  88 historycznych. Nazywano go „Napoleonem literatury" - czasem kąśliwie, ale też z  podziwem. Jednocześnie jako publicysta i krytyk literacki zasilał liczne pisma. Nigdy nie powtarzał się w dziennikarskich tekstach. Pracował systematycznie, codziennie od 8 wieczór do 2 w nocy. - Kiedy zaczynał pisać, polska powieść liczyła około stu tytułów - przypomina prof. Józef Bachórz w filmie „Uwikłany w historię" w reż. Adama Kulika. Józef Ignacy Kraszewski ma więc potężny wkład w jej rozwój.

Z literatury Kraszewski czytał niemal wszystkie europejskie nowości. Podziwiał Stendhala, Zolę, Tołstoja, zanim inni ich odkryli. Znał sześć języków, więc zwykle były to lektury w oryginale. Robił jeszcze wiele innych rzeczy: gospodarował w swych majątkach, był dyrektorem teatru w Żytomierzu i redaktorem „Gazety Codziennej" w Warszawie, podróżował. W wolnych chwilach - grał dla przyjemności na fortepianie lub malował pejzaże. Zachowało się kilkadziesiąt jego płócien i 1800 rysunków.

„Hrabinę Cosel" napisał w 1873 roku  w Dreźnie, gdzie po Powstaniu Styczniowym przebywał na emigracji. Książka opowiada o Annie Hoym - hrabinie Cosel, faworycie Augusta II Mocnego. Gdy król chce ją porzucić, postanawia zemścić się i skompromitować go politycznie. August II dowiedziawszy się o tym, poleca ją uwięzić. Powieść zekranizował Jerzy Antczak w 1968 roku. Hrabinę Cosel zagrała Jadwiga Barańska, Augusta II Mocnego - Mariusz Dmochowski, Rajmunda Zaklikę, próbującego uwolnić  hrabinę - Stanisław Jasiukiewicz. Większość scen kręcono na zamku w Książu koło Wałbrzycha.

Sam Kraszewski trafił dwukrotnie w życiu do więzienia. W młodości w Wilnie - za udział w spiskowym ruchu studenckim podczas Powstania Listopadowego. U schyłku życia - w 1883 r. w Niemczech, gdzie został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Francji. Opowiadają o tym dokumenty „Pisarz, historyk, szpieg" w reż. Marka Maldisa oraz  „Olbrzym - Józef Ignacy Kraszewski" w reż. Lucyny Smolińskiej i Mieczysława Sroki. Pisarz naprawdę zaangażował się w działalność kontrwywiadowczą i przekazywał tajne informacje rządowi francuskiemu. Działał z pobudek patriotycznych. Uważał, że trzeba wspierać kraj, który może osłabić zaborców Polski: Niemcy, Rosję, Austrię. Skazany został na 3,5 roku twierdzy, ale zwolniono go za kaucją.

A zaledwie parę lat wcześniej Europa hucznie fetowała 50-lecie jego pracy twórczej. Podczas tych obchodów 68-letni  pisarz poznał 30-letnią wiedeńską dziennikarkę Christine (Greiner) von Thaler i stracił całkowicie głowę. Myślał poważnie o rozwodzie z żoną, która mieszkała w Warszawie. Od lat ich małżeństwo było korespondencyjne. Kraszewski wcześniej też miewał romanse, ale nigdy nie był aż tak zdeterminowany. Ostatecznie Christine wybrała innego mężczyznę.

W 1885 r Kraszewski po zwolnieniu z twierdzy w Magdeburgu opuścił Niemcy i wyjechał do Włoch. O ostatnich  miesiącach spędzonych w San Remo i śmierci pisarza w Genewie w 1887 roku mówi felieton Barbary Jakubiec „Kartki z ostatniej podróży". Spoczął na Skałce w Krakowie.

Trwa Rok Kraszewskiego. Gdyby z tej okazji powstał fabularny biograficzny film o nim, mógłby przebić popularność jego powieści.

Początek „Nocy z Józefem Ignacym Kraszewskim" w TVP Historia 28 lipca o godz. 20.

W programie: serialowa wersja jego najpopularniejszej powieści „Hrabina Cosel" i  wybór dokumentów, opowiadających o Kraszewskim, jakiego nie znamy.

Zobacz na Empik.rp.pl

Pozostało 95% artykułu
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Muzeum otwarte - muzeum zamknięte, czyli trudne życie MSN
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Program kulturalny polskiej prezydencji w Radzie UE 2025
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Laury dla laureatek Nobla