Wystawa poświęconą scenografii operowej w Muzeum Narodowe w Krakowie

Wielką wystawę poświęconą scenografii operowej w Polsce w XX i XXI wieku otworzy w poniedziałek (13 października) Muzeum Narodowe w Krakowie.

Aktualizacja: 12.10.2014 11:03 Publikacja: 12.10.2014 10:18

Andrzej Kreutz Majewski, projekty kostiumów do opery Pajace Ruggiero Leoncavalla, Miejski Teatr Muzy

Andrzej Kreutz Majewski, projekty kostiumów do opery Pajace Ruggiero Leoncavalla, Miejski Teatr Muzyczny – Opera i Operetka w Krakowie, 1960, wł. Archiwum Opery Krakowskiej

Foto: Muzeum Etnograficzne w Krakowie

Niezwykle widowiskowy pokaz, po raz pierwszy przekrojowo prezentujący dorobek tej dyscypliny, powstał we współpracy z Operą Krakowską, która świętuje swoje 60-lecie. Zobacz galerię zdjęć

Można tu zobaczyć ponad 500 projektów dekoracji i kostiumów, pochodzących z muzeów i teatrów operowych z całej Polski. Panorama najbardziej znaczących dokonań obejmuje prace 45 wybitnych twórców m.in.: Karola Frycza, Andrzeja Pronaszki, Andrzeja Stopki, Tadeusza Kantora, Kazimierza Mikulskiego, Lidii i Jerzego Skarżyńskich, Marii Jaremy, Józefa Szajny, Krystyny Zachwatowicz, Andrzeja Kreutz Majewskiego, Otto Axera, Krzysztofa Pankiewicza, Mariana Kołodzieja, Kazimierza Wiśniaka, Franciszka Starowieyskiego, Zofii de Ines, Borisa Kudlički, Małgorzaty Szczęśniak.

Prezentację otwierają projekty Karola Frycza - profesora krakowskiej ASP, który był mistrzem wielu pokoleń polskich scenografów. Frycz potrafił wspaniale łączyć prawdę historyczną z wymogami sceny, co widać zwłaszcza w kostiumach polskich do „Strasznego dworu" (Opera Warszawska, 1949), czy „Halki" (Miejski Teatr Muzyczny w Krakowie, 1958). Równie wnikliwie traktował odległe kulturowe tradycje, projektując np. oprawę plastyczną do baletu „Czerwonego mak" Glièra (Opera Wrocławska,1952), gdzie wyczarował egzotyczna scenerię Dalekiego Wschodu, odwołując się do sztuki i teatru chińskiego.

Jednym z uczniów Frycza był Andrzej Kreutz Majewski, wielki wizjoner polskiej sceny operowej, pracujący dla Opery w Warszawie, a także dla największych scen świata, jak Covent Garden, czy Opera Paryska. Projekty jego dekoracji były monumentalne i metaforyczne, a kostiumy ekspresyjne , jak w „Elektrze" (Opera Paryska, 1974) , w której obraz Grecji nie miał nic z dosłowności. W scenografii Majewskiego zza złocistego reliefu zamiast kurtyny wyłaniały się niepokojące „skorodowane zwaliska ślimacznic, fragmenty olbrzymich pancerzy, skrzydeł", potęgujące apokaliptyczne nastroje.

Uwagę przyciągają też prace Tadeusza Kantora i Józefa Szajny, których raczej nie kojarzymy z teatrem operowym. A przecież np. „Don Kichot" w reż. Tadeusza Kantora (wspólnie z Janem Biczyckim; Teatr Muzyczny w Krakowie, 1962) i z jego scenografią, stał się miejscem scenicznych eksperymentów, z których Kantor korzystał potem w autorskim teatrze. Na przykład finałową scenę „Don Kichota" w reżyserii Kantora (wspólnie z Janem Biczyckim) w Teatrze Muzycznym w Krakowie wypełniał stos rupieci ze starych desek, rozpadających się krzeseł, szaf, skrzyń, co było zwiastunem w twórczości Kantora przedmiotów-rekwizytów, tak charakterystycznych dla spektakli Cricot 2.

Scenografie Józefa Szajny np. do oper „Don Carlos" (1955), „Toski (1956), czy baletu „Dziadek do orzechów" (1959) także powstawały w okresie poszukiwania własnej drogi twórczej.

W finale oglądamy projekty Borisa Kudlički wyznaczające nowe, współczesne kierunki w scenografii i myśleniu o przestrzeni teatru operowego. Tak jak umowna oprawa plastyczna dwóch jednoaktowych oper, prezentowanych podczas jednego wieczoru: „Jolanta" Czajkowskiego i „Zamek Sinobrodego".

Bartóka (Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie. 2013, koprodukcja z Metropolitan Opera), utrzymana w klimacie baśni i surrealnych nastrojów. Scenografia jest dziś integralną częścią każdej inscenizacji, ale w teatrze operowym, z natury widowiskowym, gra podwójnie ważną rolę.

Monika Kuc

Wystawa „Przestrzeń Opery. Polscy scenografowie XX i XXI" czynna do 31 grudnia kuratorka: Katarzyna Sanocka

Niezwykle widowiskowy pokaz, po raz pierwszy przekrojowo prezentujący dorobek tej dyscypliny, powstał we współpracy z Operą Krakowską, która świętuje swoje 60-lecie. Zobacz galerię zdjęć

Można tu zobaczyć ponad 500 projektów dekoracji i kostiumów, pochodzących z muzeów i teatrów operowych z całej Polski. Panorama najbardziej znaczących dokonań obejmuje prace 45 wybitnych twórców m.in.: Karola Frycza, Andrzeja Pronaszki, Andrzeja Stopki, Tadeusza Kantora, Kazimierza Mikulskiego, Lidii i Jerzego Skarżyńskich, Marii Jaremy, Józefa Szajny, Krystyny Zachwatowicz, Andrzeja Kreutz Majewskiego, Otto Axera, Krzysztofa Pankiewicza, Mariana Kołodzieja, Kazimierza Wiśniaka, Franciszka Starowieyskiego, Zofii de Ines, Borisa Kudlički, Małgorzaty Szczęśniak.

Kultura
Perły architektury przejdą modernizację
Kultura
Afera STOART: czy Ministerstwo Kultury zablokowało skierowanie sprawy do CBA?
Kultura
Cannes 2025. W izraelskim bombardowaniu zginęła bohaterka filmu o Gazie
Kultura
„Drogi do Jerozolimy”. Wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Kultura
Polska kultura na EXPO 2025 w Osace