Waldemar Baraniewski: Smyk. Zagrożona duma architektury

"Rzeczpospolita": Warszawski CDT zwany popularnie Cedetem, a potem Smykiem, został wymieniony w niemieckiej publikacji o architekturze XX wieku jako jedna z trzech najważniejszych polskich budowli. Dlaczego?

Waldemar Baraniewski: Bo jest najwybitniejszym w tej części Europy przykładem realizacji wszystkich zasad architektury nowoczesnej sformułowanych przez Le Corbusiera. Jest też niezwykły ze względu na czas, w którym powstał. Tak mogłaby wyglądać architektura środkowoeuropejska, gdyby nie 1949 rok, który wywrócił wszystko do góry nogami, rozpoczynając dogłębny proces stalinizacji życia politycznego, gospodarczego i kulturalnego.

Był budowany w latach 1948–1951. Niechęć władz do nowoczesności nie miała wpływu na ten projekt?

W 1949 roku budynek był już w stanie surowym. Na jednym z pierwszych socrealistycznych przeglądów architektury prawodawcy doktryny realizmu socjalistycznego zażądali wręcz zburzenia budynku. Bolesław Bierut uważał architekturę za najskuteczniej oddziałującą formę propagandy. CDT nie budził entuzjazmu władzy, bo mówił rzeczywistym językiem nowoczesności, a nie wymyślonym przez piewców nowej doktryny. Zadziwiał wielką, przeszkloną, rozświetloną bryłą. Przyciągał dynamicznym neonem, nocną restauracją na ostatniej kondygnacji i kawiarnią. No i jeszcze miał ruchome schody. Drugiego takiej klasy obiektu nie było w Warszawie.