Twardość niedostępna zwykłym ludziom...

Tekst z archiwum "Rzeczpospolitej", z dodatku "Najmężniejszy z mężnych"

Właśnie dlatego w powojennej okupowanej przez Sowiety Polsce jego nazwisko zostało skazane na zapomnienie. Nieśmiało zaczęto wspominać o nim po odwilży roku 1956, ale dopiero po roku 1989 można było powiedzieć wszystko. Właśnie mija 60. rocznica mordu dokonanego na nim przez komunistów.

Rotmistrz był jednak ewenementem na skalę znacznie szerszą niż tylko polska. W wydanej w 1978 roku książce „Six Faces of Courage” znany brytyjski historyk M. R. D. Foot uznał rotmistrza za jednego z sześciu najodważniejszych ludzi walczących w podziemnych armiach na terenie okupowanej przez Trzecią Rzeszę Europy.

„Szóstka osób, o których powstała ta książka, miała, oprócz swojej niesamowitej dzielności, coś wspólnego. Niedostępną przeciętnym ludziom dodatkową twardość. W przypadku Pileckiego tak brawurową, że na pierwszy rzut oka wydawała się absurdalna. Tak, jakby ten człowiek umyślnie robił wszystko, żeby zginąć. (...) Pilecki był osobą o wielkiej sile charakteru, nawet jak na naród, w którym aż roiło się od ludzi o silnym charakterze” – napisał Foot.

Urodzony w 1901 roku w rodzinie zesłańców w Karelii jeszcze za czasów caratu działał w nielegalnym polskim harcerstwie. Po rewolucji założony przez niego hufiec wziął udział w szeregu potyczek z bolszewikami. W Orle uwolnił kilku więźniów politycznych, nad rzeką Oką rozbił sowiecki skład z amunicją. Pilecki nie zdążył do korpusu Dowbora-Muśnickiego, ale w 1918 roku zaciągnął się do oddziałów polskiej samoobrony na Litwie.

Chrzest bojowy w mundurze wojskowym przeżył w noc sylwestrową 1918/1919, gdy jako dowódca placówki w Ostrej Bramie wziął udział w walkach zakończonych usunięciem Niemców z Wilna. Jeszcze słychać było gwizd pociągów, którymi nieprzyjaciel wycofał się z miasta, a młody Pilecki już brał udział w kolejnej bitwie. Tym razem strzelał do komunistów, którzy próbowali skorzystać z okazji i przejąć kontrolę nad Wilnem.

Gdy bolszewicy w końcu zajęli miasto, Pilecki nie zamierzał składać broni. Przystąpił do legendarnego oddziału partyzanckiego braci Dąmbrowskich, który przez dłuższy czas nękał bolszewickie tyły, wzbudzając paniczny lęk w szeregach wroga. Wkrótce został wcielony do regularnego wojska i jako kawalerzysta wziął udział w wojnie 1920 roku. Długi bojowy szlak, pełen bitew, potyczek i brawurowych szarż, zakończył udziałem w buncie gen. Żeligowskiego. Dostał szereg odznaczeń, w tym najprawdopodobniej dwa Krzyże Walecznych.

Zmobilizowany znowu w 1939 roku bił się w oddziałach kawaleryjskich wchodzących w skład armii Prusy. Po tym, jak jego szwadron został rozbity przez Niemców w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego, nie poszedł do niewoli, ale zebrał pozostałych ułanów i kontynuował walkę. Jego oddział zniszczył siedem niemieckich czołgów oraz dwa samoloty podczas szarży na lotnisko polowe. Pilecki, już jako partyzant, bił się do 17 października 1939 roku.

Natychmiast po zamianie munduru na ubranie cywilne zaangażował się w działalność konspiracyjną w Warszawie. 19 września 1940 roku – działając z rozkazu gen. Grota-Roweckiego – dobrowolnie oddał się w ręce Niemców podczas łapanki w celu dostania się do KL Auschwitz.

Cel: poinformowanie władz podziemnych co naprawdę dzieje się w obozie i stworzenie tam komórek konspiracyjnych. W Auschwitz Pilecki znalazł się w nocy z 21 na 22 września. Nadano mu numer 4859. Podczas dwuipółrocznego, zakończonego brawurową ucieczką, pobytu w obozie doskonale wywiązał się z powierzonych mu zadań. Założył w nim sprawnie działającą organizację konspiracyjną Związek Organizacji Wojskowej.

Pilecki następnie służył w Kedywie. Podczas powstania warszawskiego dowodził oddziałem Zgrupowania „Chrobry II”, w Reducie Witolda, mieszczącym się w poprzedniej siedzibie „Rzeczpospolitej” na placu Starynkiewicza. Po powstaniu trafił do oflagu, w którym przesiedział do 29 kwietnia 1945 roku, gdy jego obóz wyzwolili Amerykanie. Z obozu udał się do Włoch, gdzie wstąpił do II Korpusu.