Naukowcy zbadali odręczne zapiski Kopernika

523 odręczne zapiski w 10 drukowanych dziełach, które wchodziły w skład księgozbioru Kopernika, zbadali naukowcy.

Publikacja: 14.12.2016 10:35

Dotychczas sądzono, że Kopernik niezbyt lubił studiować prawo

Dotychczas sądzono, że Kopernik niezbyt lubił studiować prawo

Foto: 123RF

Zachowały się w w zbiorach biblioteki seminarium duchownego „Hosianum" w Olsztynie. Zapiski astronoma na marginesach ksiąg odkryła prof. Teresa Borawska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Teraz prowadzone są interdyscyplinarne prace nad identyfikacją tych zapisków.

Łacińskie notatki pozostawione przez Kopernika w podręcznikach uniwersyteckich pokazują, że był pilnym studentem prawa rzymskiego i kanonicznego, stąd potem cieszył się opinią dobrego jurysty. W kodeksach prawniczych zidentyfikowano większość jego wpisów. W pozostałych czytanych przez Kopernika dziełach z dziedziny filozofii i teologii notatek jest znacznie mniej.

Jest to ciekawe odkrycie, bowiem dotychczas sądzono, że Kopernik niezbyt lubił studiować prawo, a księgi z których się uczył nie zachowały się. Badania potwierdziły, że był wszechstronnie wykształcony, pisał starannie, co może świadczyć, iż był człowiekiem bardzo uporządkowanym i dokładnym.

W Polsce pozostało niewiele pamiątek świadczących o bibliofilskich zamiłowaniach wielkiego astronoma. Jego księgozbiór liczył 100-150 dzieł. Dotychczas odnaleziono jedynie 54 druki i dwa rękopisy. Większość ksiąg zrabowali i wywieźli Szwedzi w XVII i na początku XVIII wieku. Pozostałe zostały prawdopodobnie zniszczone lub rozproszone po Europie podczas wojen napoleońskich i II wojny światowej. Najwięcej książek ze zbiorów Kopernika znajduje się obecnie w Bibliotece Uniwersytetu w Uppsali. W Olsztynie zachowało się 11 takich dzieł — dziewięć w bibliotece „Hosianum", dwie w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur. Zanim trafiły do Olsztyna znajdowały się na zamku w Lidzbarku Warmińskim, a potem we Fromborku.

Odnalezienie innych ocalałych egzemplarzy wymaga przekartkowania praktycznie każdego zachowanego w warmińskich zbiorach woluminu, który mógł być czytany w pierwszej połowie XVI wieku. Potrzebne jest także dokładne ustalenie charakterystycznych cech pisma Kopernika oraz innych kanoników, z którymi współpracował i wymieniał książki

Odręczne zapiski Kopernika zachowały się m.in. w filozoficznym dziele Alberta Wielkiego i teologicznym dziele Jana Turrecrematy oraz księdze sentencji Piotra Lombarda. Odnaleziono je też w najstarszym znajdującym się w zbiorach biblioteki „Hosianum", wydanym w Rzymie w 1472 r. inkunabule autorstwa dwóch włoskich kanonistów. Księga należała do wuja astronoma — Łukasza Watzenrode, o czym świadczy zamieszczenie w niej herbu tego biskupa warmińskiego.

Astronom umieszczał też w książkach tzw. glosy typu dyspozycyjnego, czyli wyjęte z tekstu wyrazy lub krótkie zdania, mające ułatwić lekturę i zapamiętanie najważniejszych informacji. Są także szersze notatki — zapisy przemyśleń nad lekturą. Wykorzystywał również puste strony do zapisywania uwag i interesujących go fragmentów tekstu, a nawet obserwacji astronomicznych czy recept. W jednym z dzieł Kopernik zapisał swoje refleksje dotyczące doktryny Marcina Lutra.

—pap, Nauka w Polsce

Zachowały się w w zbiorach biblioteki seminarium duchownego „Hosianum" w Olsztynie. Zapiski astronoma na marginesach ksiąg odkryła prof. Teresa Borawska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Teraz prowadzone są interdyscyplinarne prace nad identyfikacją tych zapisków.

Łacińskie notatki pozostawione przez Kopernika w podręcznikach uniwersyteckich pokazują, że był pilnym studentem prawa rzymskiego i kanonicznego, stąd potem cieszył się opinią dobrego jurysty. W kodeksach prawniczych zidentyfikowano większość jego wpisów. W pozostałych czytanych przez Kopernika dziełach z dziedziny filozofii i teologii notatek jest znacznie mniej.

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kosmos
Polskie uczelnie w projekcie kosmicznym. Czy można eksplorować Marsa szybciej?
Kosmos
Astronauci NASA mają problem z powrotem na Ziemię. Powodem usterki
Kosmos
Pierwsze próbki z "ciemnej" strony Księżyca na Ziemi. Historyczny sukces Chin
Kosmos
Co jeśli w Ziemię uderzyłby obiekt z kosmosu? NASA to sprawdziła
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Kosmos
Na Marsie woda jest wszędzie? Znaleziono ją na wysokości 26 km