Spis nieruchomości zabranych Kościołowi, sporządzony w maju 1957 r., prawnik ks. prof. Dariusz Walencik odnalazł w jednym z archiwów kościelnych. To kopia. Oryginał znajduje się w archiwum Konferencji Episkopatu Polski. – Został sporządzony z polecenia wówczas księdza, a później arcybiskupa Bronisława Dąbrowskiego, sekretarza generalnego episkopatu – mówi ks. Józef Kloch, rzecznik episkopatu, którego „Rz" poprosiła o odszukanie oryginału, potwierdził jego istnienie. – Czy jest kompletny? To jest pytanie – zastanawia się.
Z odnalezionego dokumentu wynika, że 19 z 25 diecezji oraz kilkadziesiąt zgromadzeń zakonnych straciło 108 tys. ha ziemi i lasów oraz 3709 budynków i nieruchomości.
Jak pisała „Rz", według wcześniejszych szacunków ks. prof. Walencika Kościół w Polsce centralnej w czasach PRL utracił w sumie ok. 140 tys. hektarów ziemi. Po 1989 r. w tej części Polski odzyskał około połowy gruntów (ok. 30 tys. uzyskał na Ziemiach Odzyskanych).
Ważne odkrycie
Dokument nie był znany, ponieważ nie był wykorzystywany przez stronę kościelną jako dowód i argument w czasie niedawnych jeszcze gorących dyskusji w sprawie zwrotu majątku zabranego Kościołowi w PRL. Historycy nie wątpią, że odnaleziony dokument pomoże w bardziej precyzyjnym ustaleniu, co Kościołowi zostało zabrane. – To ważne odkrycie – ocenia prof. Jan Żaryn.
Dokument miał być w 1957 r. podstawą rozmów w podkomisji rolnej Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu. Był to okres tzw. odwilży, również w relacjach państwo – Kościół, wywołanej wydarzeniami w październiku 1956 r. i dojściem do władzy Władysława Gomułki. W grudniu 1956 r. zostało podpisane tzw. małe porozumienie między rządem a Kościołem.
