Sąd Najwyższy w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego w sprawie nakazu zapłaty z weksla wystawionego in blanco, będącego zabezpieczeniem wierzytelności wynikającej z umowy opcji nabycia akcji, która miał charakter konsumencki (sygn. akt ?I NsNc 178/20).

Prokurator Generalny podnosił, że przewidziana kara umowna, zastrzeżona jedynie na rzecz przedsiębiorcy od kontrahenta będącego konsumentem, wynosiła pięćdziesięciokrotność wartości transakcji, przez co była rażąco wygórowana. Również przewidziany w tej umowie zakres swobody powódki w wypełnieniu weksla in blanco obejmujący określenie miejsca płatności weksla, miał wpływ na określenie właściwości miejscowej sądu i skutkował wniesieniem powództwa do sądu niebędącego właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego.

Sąd Najwyższy uznał, że Sąd Rejonowy wydając zaskarżony nakaz zapłaty na podstawie weksla naruszył konstytucyjną zasadę ochrony konsumentów (art. 76 Konstytucji) nie zapewniając pozwanej ochrony przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi, jaka wynika z Dyrektywy 93/13/EWG oraz implementujących ją do krajowego porządku prawnego, przepisów Kodeksu cywilnego.

Sąd Najwyższy wskazał, że osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, zawierającej umowę opcji nabycia akcji z przedsiębiorcą prowadzącym działalność finansową przysługuje status konsumenta, a umowa tego rodzaju objęta jest zakresem ochrony konsumenckiej przewidzianej w Dyrektywie 93/13.

SN stwierdził, że sąd, przed którym prowadzone jest postępowanie nakazowe z weksla stanowiącego zabezpieczenie umowy opcji nabycia akcji, nie może pominąć zasad prawa konsumenckiego procedując jedynie na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego, które nie pozwalają brać pod uwagę treści umowy będącej źródłem stosunku podstawowego. Jak wskazał Sąd Najwyższy, konieczność zapewnienia skutecznej ochrony konsumentom przewidzianej w unormowaniach unijnych oznacza, że niezależnie od zainicjowania przed sądem postępowania nakazowego na podstawie weksla, sąd z urzędu zobowiązany jest każdorazowo zweryfikować, czy weksel stanowił zabezpieczenie umowy konsumenckiej, to zaś wymaga znajomości podstawy jego wydania.

Wyrok Sądu Rejonowego został uchylony a sprawa przekazana do ponownego rozpatrzenia właściwemu sądowi.