Wytwór sztucznej inteligencji nie jest przedmiotem prawa autorskiego

Jedna z praskich kancelarii adwokackich zamówiła grafikę, przedstawiającą dwie strony, zawierające umowę handlową w pomieszczeniu biurowym lub siedzibie kancelarii adwokackiej. Umowa została zawarta z osobą fizyczną, nieprowadzącą działalności gospodarczej. Zamówienie zostało wykonane za pomocą sztucznej inteligencji i bez zgody wytwórcy rozpowszechnione na stronie internetowej kancelarii adwokackiej. Spotkało się to ze sprzeciwem wytwórcy, który w korespondencji mailowej ze spółką zażądał usunięcia grafiki ze strony, na co kancelaria nie wyraziła zgody.

Zgodnie z § 40 czeskiej ustawy autorskiej , autor, którego prawa zostały w sposób nieuzasadniony naruszone, lub którym zagraża nieuprawnione naruszenie, może domagać się m. in. ustalenia swojego autorstwa, zakazu naruszania swojego prawa, a także usunięcia skutków jego naruszenia.

W pozwie, który wpłynął do Sądu Miejskiego w Pradze w dniu 20 czerwca 2023 r. , powód domagał się ustalenia, że jest autorem spornej grafiki, a także zobowiązania pozwanej do usunięcia grafiki ze strony internetowej, oraz zakazania jakiegokolwiek innego postępowania, mogącego zagrozić lub naruszyć prawa powoda jako autora grafiki. Naruszenia swoich praw powód upatrywał w upublicznieniu grafiki na stronie internetowej kancelarii bez jego zgody.

W odpowiedzi na pozew pozwana spółka wskazała, że nie uznaje żądania pozwu, a powództwo uważa za nieuzasadnione. Zarzuciła, że grafika wytworzona przez sztuczną inteligencję nie jest przedmiotem prawa autorskiego, albowiem nie posiada jego elementów charakterystycznych. Podniesiono też, że pozwany nie jest autorem grafiki.

Czytaj więcej

Internet i prawo autorskie

Wraca sprawa sztucznej inteligencji, która zdaniem sądu nie może być autorem

Twórca systemu sztucznej inteligencji, która w USA nie została uznana za autora wykreowanego przez siebie dzieła, złożył apelację.

W toku postępowania, strony uznały za okoliczności niesporne, że kwestionowana grafika została wytworzona przez sztuczną inteligencję i została przesłana przez powoda pozwanej spółce i w dacie rozprawy była prezentowana na stronie internetowej kancelarii adwokackiej, prowadzonej przez pozwaną. Niemniej, kwestie te zostały udowodnione również korespondencją mailową powoda z jednym z adwokatów pozwanej, a także print screenami z jej strony internetowej.

Podczas rozprawy w dniu 11 października 2023 r., Sąd pouczył powoda – stosownie do § 118a o. s. ř. – o konieczności przedstawienia środków dowodowych na okoliczność sposobu powstania grafiki, zwłaszcza w odniesieniu do kwestii autorstwa, a to: kto zadaniował sztucznej inteligencji wytworzenie grafiki oraz na podstawie jakiego dokładnie polecenia i czyjej osoby sztuczna inteligencja wytworzyła grafikę. W odpowiedzi na to pouczenie grafik wskazał, że poza swoim oświadczeniem na tą okoliczność nie ma żadnych innych dowodów do zaoferowania.

Wyrokiem z dnia 11 października 2023 r., Sąd Miejski w Pradze oddalił powództwo w odniesieniu do każdego z podniesionych roszczeń, a także ustalił, że żadna ze stron nie ma prawa do zwrotu kosztów postępowania.

Inercja dowodowa powoda we wskazanym przez Sąd zakresie skutkowała przyjęciem, że powód wskazanych okoliczności nie udowodnił.

Oceniając ustalony stan faktyczny przez pryzmat przepisów prawa, Sąd Miejski w Pradze zwrócił uwagę, iż zgodnie z § 2 ust. 1 AZ, przedmiotem prawa autorskiego jest utwór (dílo), rozumiany jako utwór literacki lub inny utwór artystyczny oraz utwór naukowy, będące niepowtarzalnym rezultatem działalności twórczej autora, i jest wyrażony w jakiejkolwiek obiektywnie postrzegalnej formie, w tym w formie elektronicznej, w sposób trwały lub czasowy, niezależnie od jego zakresu, celu lub znaczenia. Zgodnie natomiast z § 2 ust. 6 AZ, utworem w rozumieniu czeskiej ustawy o prawie autorskim nie jest zwłaszcza sam w sobie pomysł utworu, nie obejmuje też idei, procedury, zasady, metody, odkrycia, teorii naukowej, wzoru matematycznego i podobnego, wykresu statystycznego i samego w sobie podobnego przedmiotu. Autorem natomiast – zgodnie z § 5 ust. 1 AZ – jest osoba fizyczna, która stworzyła utwór.

Czytaj więcej

Biznes

Czym jest utwór? TSUE odpowie na pytanie

Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) ma w związku z pytaniami, które trafiły do niego w 2023 r., szansę na doprecyzowanie zakresu prawnoautorskiej ochrony w Unii. Tylko czy skorzysta z tej okazji?

Sąd Miejski w Pradze przyjął, że podstawową kwestią dla oceny zasadności powództwa, jest ustalenie, czy powód jest autorem spornej grafiki, a co za tym idzie, czy doszło do naruszenia jego praw autorskich. Bezspornym było, że grafika została wytworzona przez sztuczną inteligencję, a ta sama w sobie nie może być autorem, z uwagi na niespełnienie przesłanek, o których mowa w § 5 ust. 1 AZ, gdyż autorem może być wyłącznie osoba fizyczna, którą sztuczna inteligencja niewątpliwie nie jest.

Powód wskazywał, że sztuczna inteligencja wytworzyła grafikę na podstawie jego polecenia, dlatego przysługuje mu do niej prawo autorskie. Na tę okoliczność, ale powód nie przedstawił żadnych dowodów, ograniczając się do swojego oświadczenia, mimo że Sąd wskazał na konieczność zaoferowania środków dowodowych. Sąd, po przeprowadzeniu wszystkich zaoferowanych przez powoda dowodów doszedł do przekonania, że nie zostało udowodnione, aby grafika została wykonana przez sztuczną inteligencję na podstawie polecenia wprowadzonego przez powoda. Powód nie uniósł zatem ciężaru dowodowego co do autorstwa polecenia, wprowadzonego do sztucznej inteligencji, ani co do tego, że rezultatem tegoż polecenia było wytworzenie grafiki przez sztuczną inteligencję, jak również, że powstanie grafiki wynikało z tego polecenia. Sąd ocenił, że powód nie posiada czynnej legitymacji do podniesienia roszczeń, o których mowa w § 40 ust. 1 AZ, gdyż przysługują one wyłącznie autorowi, którego prawa zostały naruszone. Mając te kwestie na względzie, Sąd ocenił powództwo jako nieuzasadnione i oddalił je w całości.

Czytaj więcej

Rzecz o prawie

Adam Sanocki: Rozwój sztucznej inteligencji to wyzwania etyczne i prawne

To, co do tej pory oglądaliśmy w filmach science fiction, staje się rzeczywistością. Sztuczna inteligencja zastępuje nas nie tylko w czynnościach powtarzalnych, ale i wymagających kreatywności.

Sąd nadto wskazał, że grafika wytworzona przez sztuczną inteligencję nie stanowi utworu w rozumieniu § 2 AZ, gdyż nie posiada elementów charakterystycznych utworu. Nie stanowi bowiem niepowtarzalnego rezultatu działalności twórczej autora. Powód nie wytworzył grafiki osobiście, lecz powstało za pomocą sztucznej inteligencji, natomiast w toku postępowania nie zostało wykazane, na podstawie jakiego polecenia doszło do jej powstania. Samo polecenie, które rzekomo miało stanowić podstawę wytworzenia grafiki, należy ocenić jako pomysł, który sam w sobie nie jest utworem autorskim. Prawo autorskie jest prawem bezwzględnym, które przysługuje indywidualnie ustalonej osobie. Jeśli grafiki nie wytworzył powód osobiście, ale dokonała tego sztuczna inteligencja, co do zasady nie jest ona utworem autorskim. Sporna grafika nie jest utworem autorskim, a także autorskim utworem powoda.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania Sąd oparł o § 142 ust. 1 o. s. ř., czyli zasadę odpowiedzialności za wynik procesu strony przegrywającej. Niemniej, w toku postępowania pozwana spółka nie była zastępowana przez adwokata, przez co nie poniosła żadnych kosztów postępowania.

Orzeczenie to strony mogły zaskarżyć do Sądu Zwierzchniego w Pradze, ale odwołanie nie zostało wniesione, a powyższy wyrok uprawomocnił się 21 listopada 2023 r.