Małe czyny o wielkiej wadze

Jak walczyli o wolność zwykli ludzie? Tego możemy się dowiedzieć z „13 opowieści ze stanu wojennego” Katarzyny i Krzysztofa Świdraków.

Publikacja: 13.12.2011 12:32

Katarzyna i Krzysztof Świdrakowie, autorzy „13 opowieści ze stanu wojennego” w więzieniu na Rakowiec

Katarzyna i Krzysztof Świdrakowie, autorzy „13 opowieści ze stanu wojennego” w więzieniu na Rakowieckiej, czyli przez chwilę w miejscu, w którym ich bohaterowie spędzili od kilku do kilkunastu miesięcy

Foto: Fotorzepa

Mirosław Andrzejewski najpierw rysował. Butelki Żytniej jako drzewce transparentu z napisem „Dożynki", a do tego sierp i głowa Gierka zamiast młota – taką gazetkę szkolną wykonał, będąc w IV klasie siedleckiego liceum. Później zaczął konspirować – w sierpniu 1980 r. trafił np. do Stoczni Gdańskiej z transportem żywności.

Zobacz na Empik.rp.pl

Jan Hanasz jako astronom swoją antysystemową działalność postanowił prowadzić w chmurach. Z kolegami naukowcami opracował i wypuścił w niebo w listopadzie 1982 r. balony z nadajnikiem i magnetofonem. Dzięki temu część Pomorza i Kujaw wysłuchała audycji Radia „Solidarność" Toruń.

Wiktora Mikusińskiego interesowały kryminalistyka, kryminologia i medycyna sądowa. Jakiś czas po studiach prawniczych na UW uwierzył, że milicja się zreformuje, że przestanie być aparatem represji politycznej. Jego wiara okazała się naiwna, ale podjął jeszcze jedną próbę – w 1981 r. został przewodniczącym Komitetu Założycielskiego Niezależnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy MO.

W takie sprawy – mniejszego lub większego kalibru, mniej lub bardziej spektakularne – zaangażowani byli wszyscy bohaterowie książki. Dla wszystkich skończyło się to tak samo – prędzej czy później trafili za kratki. O tym, jak funkcjonowali jako więźniowie, jak będąc w celach, zachowywali godność i solidarność, również opowiadają prosto, bez patosu. Nie uważają się za bohaterów. Mówią, że niezależnie od ceny było warto. Poza tym było trzeba – tego wymagały okoliczności. W tym są zgodni.

Różnią się za to w ocenie tego, co się stało po karnawale „Solidarności" przerwanym 13 grudnia 1981 r. Niektórzy punktują zmarnowane szanse, niespełnione nadzieje, niepożądane konflikty. I jest w nich sporo żalu.

Katarzyna i Krzysztof Świdrakowie, zbierając opowieści tej trzynastki, zrobili coś ważnego. Przypomnieli, że koło wielkiej historii nie kręci się bez zwyczajnych ludzi. I że oni zasługują na to, żeby wydobyć ich z cienia.

Mirosław Andrzejewski najpierw rysował. Butelki Żytniej jako drzewce transparentu z napisem „Dożynki", a do tego sierp i głowa Gierka zamiast młota – taką gazetkę szkolną wykonał, będąc w IV klasie siedleckiego liceum. Później zaczął konspirować – w sierpniu 1980 r. trafił np. do Stoczni Gdańskiej z transportem żywności.

Zobacz na Empik.rp.pl

Pozostało 82% artykułu
Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater
Historia
Yasukuni: świątynia sprawców i ofiar
Historia
„Paszporty życia”. Dyplomatyczna szansa na przetrwanie Holokaustu
Historia
Przemyt i handel, czyli jak Polacy radzili sobie z niedoborami w PRL