Optymiści wreszcie górą. Konsumenci wrócą do sklepów?

W styczniu 2024 r. wskaźnik wyniósł 1,6 pkt, co oznacza wzrost o 4,6 pkt w stosunku do poprzedniego miesiąca – to najnowszy odczyt Barometru Nastrojów Konsumenckich GfK – An NIQ Company, który „Rzeczpospolita” poznała jako pierwsza. Wskaźnik pokazuje różnicę pomiędzy opiniami pozytywnymi a negatywnymi. Dodatnia wartość barometru wskazuje na to, że liczba konsumentów nastawionych optymistycznie przeważa nad pesymistami. Poprzednio dodatni odczyt barometru miał miejsce niemal cztery lata temu, czyli w marcu 2020 r. – na granicy wybuchu pandemii Covid-19. Wówczas badanie realizowane było w momencie, gdy cały kraj wyczekiwał ogłoszenia pierwszego polskiego chorego na wówczas nieznaną chorobę.

Analitycy GfK – An NIQ Company wskazują, że zmiana to głównie efekt nastawienia młodych osób, które na obecną i przyszłą sytuację finansów – zarówno własnego gospodarstwa domowego, jak i państwa – patrzą z dużym optymizmem. Na drugim biegunie są seniorzy.

Polski fenomen

Firma zauważa, że polski powrót optymizmu zdecydowanie jest fenomenem, ponieważ konsumenci w pozostałych krajach Unii Europejskiej są nadal głównie w zdecydowanie bardziej negatywnych nastrojach. Tam średnia (mocno zawyżana przez wynik Polski) wynosi -16,2 i jest nieznacznie niższa niż przed miesiącem. W wielu krajach barometr od wielu miesięcy znajduje się nawet poniżej 20 pkt na minusie. – Wyjścia „na plus” oczekiwaliśmy już w grudniu ubiegłego roku. Wówczas się nie udało. Jednak w nowy rok jako konsumenci weszliśmy ze spadającą inflacją, wciąż rekordowo niskim bezrobociem i stabilizacją cen na stacjach paliw. Przy jednoczesnym braku drastycznych podwyżek podatków i kosztów energii trudno było oczekiwać innego wyniku – tłumaczy Michał Pawelczyk, menedżer projektu w GfK An NIQ Company. – Zaskakiwać może jedynie skala polaryzacji nastrojów pomiędzy najmłodszą badaną grupą, czyli 15–22 lata, a seniorami i osobami w średnim wieku. Starsze pokolenia, mające zupełnie inne wyzwania, koszty i doświadczenie, są zazwyczaj znacznie bardziej wstrzemięźliwe w ocenach, jednak rozdźwięk ten jest duży w ostatnich dwóch pomiarach – dodaje.

Czytaj więcej

Gospodarka

Stabilne nastroje polskich konsumentów latem

Choć troski związane z tym, co dzieje się w gospodarce i finansach, poszły latem trochę na bok, to rosnące kwoty na paragonach i wysoka inflacja nie dają nam o sobie zapomnieć.

W styczniu kluczowe parametry barometru mocno się poprawiły. Największy wzrost, o niemal 9 pkt, dotyczył oceny przyszłej sytuacji finansowej gospodarstw domowych. Znacznie lepiej niż w grudniu 2023 r. ocenialiśmy także obecną i przyszłą kondycję finansów całego kraju. Nieco mniej doskwierają im bieżące koszty życia.

Silny wpływ na wynik barometru mają również wciąż utrzymujące się obawy społeczeństwa związane z potencjalnym wzrostem cen oraz kryzysem na rynku pracy. Niemal 82 proc. badanych spodziewa się, że ceny w najbliższych miesiącach nadal będą rosnąć. Jednocześnie 38 proc. Polaków obawia się, że w bliskiej przyszłości stopa bezrobocia w kraju wzrośnie.

Rywalizacja o uwagę

To kolejne badanie wskazujące na lekką poprawę nastawienia konsumentów. Już Ipsos na podstawie badania przeprowadzonego w 34 krajach pokazał, że zdaniem Polaków sytuacja ekonomiczna się poprawi, choć nie dojdzie do szybkiego zakończenia wojny w Ukrainie. W tym sondażu 69 proc. badanych z Polski oceniło rok 2023 jako zły dla kraju, a 52 proc. – jako zły dla siebie i swojej rodziny. Ogółem na świecie odsetki te są bardzo podobne. Analitycy Ipsos podkreślają, że w naszym kraju nastąpiła znaczna poprawa ocen w stosunku do badania z 2022 r. Mimo to nadal wyniki nie są przesadnie optymistyczne. Dwóch na trzech badanych z Polski twierdzi, że ceny będą rosnąć szybciej niż pensje. Co drugi z kolei obawia się, że tegoroczna inflacja będzie wyższa niż w ubiegłym roku. W obu przypadkach można zaobserwować spadek pesymistycznych odpowiedzi, ale szczególnie widoczny jest on przy pytaniu o inflację. Spadek liczby pesymistów wyniósł tu bowiem wyjątkowe 30 pkt proc.

Czytaj więcej

Handel

Sklepy nadal znikają tysiącami, a duże sieci idą jak burza

Od początku 2023 r. zamknięto niemal 2,3 tys. sklepów. Kolejne ponad 8 tys. zawiesiło działalność, wierząc w lepsze czasy.

Takie dane są szczególnie mocno obserwowane przez firmy handlowe, ponieważ nastawienie konsumentów świadczy o ich skłonności do wydawania pieniędzy, a z tym – zwłaszcza w ostatnim roku – nie było najlepiej. Teraz jednak w firmach pojawia się powoli nadzieja na zmianę.