Rynek kapitałowy się zazieleni

Zrównoważone finanse są ważnym filarem Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. W ramach realizacji SRRK przy Ministerstwie Finansów powołano dedykowaną grupę roboczą złożoną z uczestników polskiego rynku.

– Chcemy, aby na jej kanwie powstała polska Platforma Zrównoważonych Finansów, na wzór i jako krajowe dopełnienie EU Sustainable Finance Platform. Liczymy, że przyczyni się to do spójnej implementacji przepisów dotyczących np. taksonomii, ale pozwoli także wykorzystać ten nowy trend do rozwoju i zwiększania konkurencyjności polskiego rynku – mówi „Rzeczpospolitej" Katarzyna Szwarc, pełnomocniczka ministra finansów ds. Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. Dodaje, że w naszym kraju mamy ogromny potencjał do rozwoju rynku zielonych i zrównoważonych obligacji. Wskazuje m.in. na opublikowany na zlecenie MF raport „Perspektywy rozwoju rynku zielonych obligacji w Polsce".

Kolejnym ważnym aspektem jest transparentność spółek i instytucji finansowych, zwłaszcza w kwestiach klimatycznych i społecznych.

– Dziś uczestnicy naszego rynku nie są przygotowani na nowe wymogi raportowania, które wejdą w życie wraz z pakietem sprawozdawczości CSRD. Dlatego w 2022 r. planujemy zintensyfikować działania edukacyjne i promocyjne w tym obszarze. I znów, dane niefinansowe to nie tylko kwestia compliance – podkreśla Katarzyna Szwarc. Dodaje, że dzięki nim będzie mógł np. powstać pierwszy polski indeks niskoemisyjności – jako podstawa dla zeroemisyjnych funduszy inwestycyjnych.

– Plan na bieżący rok to również rozbudowanie naszej Strategii tak, aby nadążać za bieżącymi trendami związanymi ze zrównoważonymi finansami – podsumowuje Szwarc.

Decyzje oparte o ESG

Uczestnicy i obserwatorzy rynku finansowego wskazują na silne powiązanie ożywienia wokół działań ESG i wychodzenia z globalnych zawirowań na rynkach finansowych spowodowanych pandemią. Potwierdzeniem tej tezy są wyniki szóstej edycji EY Global Institutional Investor Survey, gdzie 74 proc. ankietowanych inwestorów odpowiedziało, że są obecnie bardziej skłonni do wyłączenia danego podmiotu ze swojego portfela w oparciu o słabe wyniki ESG niż przed pandemią. Jednocześnie aż 86 proc. stwierdziło, że są przychylniejsi utrzymaniu inwestycji w oparciu o dobre wyniki ESG.

– W tym samym czasie regulatorzy aktywnie wywierają presję na uczestnikach rynku finansowego. Dzieje się to poprzez nowe wymagania w zakresie ujawnień ekspozycji własnej wobec czynników ESG, jak również stopniowe rozbudowywanie taksonomii – komentuje Dominik Olech, menedżer w zespole zarządzania ryzykiem finansowym i analityki EY Polska. Dodaje, że celem wprowadzanych zmian jest m.in. zapobieganie zjawisku greenwashingu. – Spodziewamy się, że rozwój agendy regulacyjnej rozwinie się w kierunku ilościowych wymogów przedstawienia narażenia podmiotów na poszczególne składowe ryzyka ESG – mówi Dominik Olech.

Jak w ten obraz wpisuje się przyjęta w październiku 2019 r. Strategia Rozwoju Rynku Kapitałowego w Polsce?

– Należy podkreślić, że dokument posiada sekcję dedykowaną zrównoważonemu finansowaniu i inwestycjom proekologicznym. Próżno jednak w nim szukać elementów promujących przejrzystość ujawnień czy nacisku na zgodność z przyjętą taksonomią, czyli tych aspektów agendy ESG, które zajmują wysokie pozycje u europejskich regulatorów – podkreśla przedstawiciel EY Polska. Dodaje, że jeśli przyjęty dokument ma stanowić punkt nawigacyjny w rozwoju krajowego rynku kapitałowego, to będzie musiał niewątpliwie zostać w tym zakresie zaktualizowany.

Regionalny zielony hub

Eksperci podkreślają, że ESG jest silnym trendem i odniesienia do niego w SRRK nie mogło zabraknąć, szczególnie biorąc pod uwagę zaangażowanie Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju w przygotowanie tego dokumentu.

– Czy jest to program, który umożliwi stworzenie z polskiego rynku kapitałowego hubu zielonych finansów dla Europy Środkowej, co mogłoby być celem maksimum? Na pewno nie od razu, ale kilka inicjatyw z tej perspektywy jest istotnych – ocenia Tomasz Niewola, dyrektor departamentu finansowania strukturalnego i mezzanine w mBanku. Dodaje, że docelowe wprowadzenie indeksu niskoemisyjności byłoby szansą na dodatkową płynność z globalnych funduszy inwestujących w tego typu akcje, a także sygnałem dla niskoemisyjnych spółek z regionu zastanawiających się nad wyborem parkietu notowań.

Z kolei dla rynku zielonych obligacji ważny jest rozwój zarówno poprzez zwiększanie liczby emitentów takich obligacji, plasujących je na globalnym rynku, jak i wykształcenie silnego, lokalnego rynku zainteresowanego zielonymi obligacjami.

– Umożliwi to pozyskiwanie środków także mniejszym emitentom bez dostępu do rynków globalnych. Obecnie regularnie plasujemy zielone obligacje także na rynku polskim, ale lokalni inwestorzy pozostają relatywnie mniej zainteresowani kwestiami zrównoważonego rozwoju w stosunku do inwestorów globalnych – podkreśla przedstawiciel mBanku. Dodaje, że na przyspieszenie popytu na zrównoważone produkty inwestycyjne mogą wpłynąć działania edukacyjne, promocyjne i regulacyjne. Bardzo ważne jest również uniknięcie ryzyka wspomnianego już greenwashingu.

– Zbudowanie dobrze funkcjonującego rynku wymaga widocznego pozytywnego wpływu podejmowanych działań oraz wiarygodnego poziomu ich raportowania – podsumowuje Tomasz Niewola.

Komentarz Partnera:

Inwestora przyciąga nie tylko zysk

Wojciech Hann, prezes Banku Ochrony Środowiski

Foto: materiały prasowe

Przez ostatnie lata możemy obserwować fascynującą ewolucję rynków finansowych. Coraz częściej celem działań jego uczestników nie jest po prostu „rozwój". Ma być on również „zrównoważony". Dodanie tego drugiego członu oznacza fundamentalną zmianę i stworzenie nowego paradygmatu biznesu.

Można upatrywać co najmniej kilku przyczyn tego przewartościowania. Zaczyn dał kryzys finansowy z 2008 r., a bardziej bezpośredni impuls – Porozumienie Paryskie z 2015 r. Trwająca pandemia Covid-19 zadziałała jako dodatkowy katalizator, gdyż w przypadku Europy, liderzy UE zręcznie połączyli realizację celów nowej polityki klimatycznej z bodźcami mającymi ożywić ogarnięty kryzysem kontynent, tworząc ambitny, wieloletni plan rozwoju gospodarczego – Europejski Zielony Ład. Warto ponadto zauważyć, że instrumenty stymulacyjne związane z wychodzeniem z recesji w większości mają charakter finansowania społecznego, co także jest doskonałym świadectwem zachodzących przemian.

W efekcie znaczenie czynników pozafinansowych znacznie wzrosło, co w przypadku największych firm urzeczywistnia się wraz z rozwojem regulacji związanych z kryteriami ESG i powstaniem nowych, pozafinansowych obowiązków informacyjnych. Zysk przestał być jedyną miarą skuteczności firm, które obecnie muszą postrzegać swoją działalność w szerszym kontekście i planować działania bardziej wielowymiarowo. Obecny kurs regulacyjny dąży do tego, aby obok publikowania informacji finansowych standardem było dzielenie się przez firmy informacjami na temat ich wpływu na środowisko naturalne, zaangażowania społecznego oraz działań w obszarze ładu korporacyjnego.

Nie jest to jedynie kolejny wymóg administracyjny, lecz istotny element realizacji europejskiej polityki klimatycznej. Przedsiębiorstwa mają bowiem nie tylko publikować dane pozafinansowe, ale również dążyć do stałej poprawy w tej sferze. To także informacje coraz ważniejsze w oczach inwestorów. Patrząc globalnie, według badania MSCI Investment Insights 2021, 73 proc. przebadanych respondentów (członkowie kadry kierowniczej różnych właścicieli aktywów) planowało w sposób znaczący lub umiarkowany zwiększyć inwestycje w spółki wypadające dobrze pod względem ESG.

Pokazują to również konkretne liczby oraz prognozy. Zdaniem Bloomberg Intelligence całkowita wartość aktywów ESG może przekroczyć 41 bln dol. jeszcze w tym roku i 50 bln dol. w 2025 r., co stanowiłoby jedną trzecią wartości przewidywanych wszystkich aktywów zarządzanych globalnie. W przypadku samej Unii Europejskiej, według wyliczeń Morningstar, na koniec 2021 r. aktywa w europejskich funduszach uznawanych za zrównoważone osiągnęły wartość ponad 4,5 bln dol., tj. prawie 40 proc. wszystkich aktywów zarządzanych przez fundusze zarejestrowane w UE.

Polska jest dopiero na początku tej drogi, gdyż według danych GPW za 2020 r. łączna wartość aktywów funduszy ESG w naszym kraju wyniosła tylko 1,5 mld zł. Informację tę można odbierać dwojako. Z jednej strony pokazuje to, jaki dystans dzieli nasz rodzimy rynek kapitałowy od krajów rozwiniętych kształtujących trendy. Z drugiej strony to ogromna szansa dla spółek, które chcą zwiększać swoją wartość, gdyż liczba inwestorów zainteresowanych ESG stale rośnie. To również realne zagrożenie dla tych, którzy kwestie raportowania niefinansowego zaniedbują. Pokazują to dane PwC, z których wynika, że prawie 30 proc. przebadanych inwestorów jest skłonnych obniżyć swoją wycenę lub wycofać się z inwestycji, jeśli uznają czynniki ryzyka ESG za zbyt wysokie. Zestawiając z tym informację, mówiącą, że tylko 43 proc. notowanych na GPW spółek posiada zintegrowaną strategię biznesową i zrównoważonego rozwoju, a aż 36 proc. ankietowanych firm nie posiada strategii niefinansowej w ogóle, to budowanie biznesu z uwzględnieniem czynników środowiskowych i społecznych staje się realnym wyróżnikiem pozwalającym przyciągnąć kapitał. Szczególnie że tego zorientowanego na spółki wypadającego dobrze pod względem niefinansowym będzie z każdym rokiem coraz więcej. Niektórzy eksperci twierdzą nawet, że w perspektywie kilku najbliższych lat raporty pozafinansowe będą traktowane na równi ze sprawozdaniami finansowymi.