Piekło Zagłady

"Wiosna 1941" pokazuje cierpienie Polaków i Żydów w czasie wojny. Dzięki temu przełamuje wzajemne uprzedzenia

Publikacja: 23.10.2008 01:30

Joseph Fiennes jest gwiazdą filmu Uriego Barbasha. Zagrał Artura, męża wiolonczelistki Klary

Joseph Fiennes jest gwiazdą filmu Uriego Barbasha. Zagrał Artura, męża wiolonczelistki Klary

Foto: TEMA BARBASH

Oglądałem film w październikowy wieczór na festiwalu w Hajfie. Najstarsza impreza filmowa w Izraelu nie należy do elity światowych przeglądów i nie próbuje ich naśladować.

Premiera "Wiosny 1941" – pierwszej w historii polsko-izraelskiej koprodukcji – odbywa się bez pompy i czerwonych dywanów. Atmosfera jest spokojna, towarzyska.

Polska ekipa – producenci z łódzkiego Opus Film – a także brytyjscy aktorzy, z gwiazdą obrazu Josephem Fiennesem na czele, swobodnie pozują do zdjęć.

Tylko twarz reżysera Uriego Barbasha zdradza napięcie. Praca nad "Wiosną 1941" wiele go kosztowała. – Po ukończeniu zdjęć byłem psychicznie wyczerpany – wspomina. – Po powrocie z Polski do Izraela przez dwa miesiące leżałem w łóżku, jakbym był w śpiączce.

[wyimek]Film Barbasha znakomicie wpisuje się w koncepcję Roku Polskiego w Izraelu [/wyimek]

Film kręcono m.in. w Łodzi i Lublinie. Wizyta w polskich miastach była dla Barbasha trudna. – Mój ojciec wyemigrował do Palestyny przed 1939 rokiem – mówi. – Nie doświadczyłem Holokaustu, ale on jest cały czas w moim DNA. Przed "Wiosną 1941" nie mogłem się przełamać i przyjechać do Polski.

Przełom nastąpił, gdy przeczytał opowiadania urodzonej w Zbarażu Idy Fink. Choć pisarka wyjechała w latach 50. do Izraela, tworzy w języku polskim. O realizację filmu na podstawie jej prozy zabiegał wraz ze scenarzystą Mottim Lernerem przez siedem lat.

Powstał film, który zbliża polską i żydowską pamięć o przeszłości. Znakomicie wpisuje się w koncepcję Roku Polskiego w Izraelu, który organizuje Instytut Adama Mickiewicza.

"Wiosna 1941" zaczyna się, gdy Klara, światowej sławy wiolonczelistka polskiego pochodzenia, przylatuje w latach 70. z Kanady do Polski. Ma uświetnić uroczystość otwarcia sali koncertowej nazwanej jej imieniem. Gdy pojawia się w rodzinnym mieście, powracają wspomnienia z okresu okupacji. Nie potrafi uporać się z przeszłością. Obserwując Klarę, można zrozumieć, jak bolesna dla żydowskiej świadomości jest trauma wywołana przez Zagładę.

Jednak z polskiego punktu widzenia najistotniejsze w filmie są retrospekcje.

Wiosna, 1941 rok. Młoda Klara jako Żydówka ukrywa się z mężem Arturem (gra go Joseph Fiennes) i córką na strychu, w chacie owdowiałej chłopki Emilii. Świat ogląda przez szpary w deskach. Tymczasem Artur dostaje szansę na drugie życie. Ma bardziej aryjski wygląd – może wyjść z ukrycia i pomagać Emilii w obejściu. Wkrótce między nią a Arturem nawiązuje się romans. Kobieta wymusza na mężczyźnie, by został kochankiem. W zamian Klara może mieszkać na poddaszu.

Podział wydaje się czarno-biały. Ale Barbash łamie prosty schemat. Z filmu o piekle Holokaustu, który skupiony jest na żydowskiej tragedii, tworzy uniwersalny dramat o cierpieniu człowieka bez względu na przynależność etniczną czy wyznanie.

Emilia, choć wykorzystuje zależnych od siebie ludzi, nie jest wcieleniem zła. Okazuje się osobą skrzywdzoną przez hitlerowski terror. W relacji z Arturem szuka bliskości, oparcia. Za wszelką cenę chce normalnie żyć. Mądre, wyważone kino.

Oglądałem film w październikowy wieczór na festiwalu w Hajfie. Najstarsza impreza filmowa w Izraelu nie należy do elity światowych przeglądów i nie próbuje ich naśladować.

Premiera "Wiosny 1941" – pierwszej w historii polsko-izraelskiej koprodukcji – odbywa się bez pompy i czerwonych dywanów. Atmosfera jest spokojna, towarzyska.

Pozostało jeszcze 89% artykułu
Film
Nieznana biografia autora „Zezowatego szczęścia". Zapomniany mistrz polskiego kina
Film
Od klasyków „Sami swoi” oraz „Prawo i pięść” po „Różę” Wojciecha Smarzowskiego
Film
Horrory sprzedają się najlepiej w Hollywood
Film
22. Millennium Docs Against Gravity pokaże świat bez retuszu
Film
Już dzisiaj dowiemy się, kto wygrał Krakowską Nagrodę Filmową Andrzeja Wajdy! | 9 dzień 18. Mastercard OFF CAMERA
Materiał Promocyjny
Między elastycznością a bezpieczeństwem