Jasmila Zbanić przestrzega przed fanatyzme

Luna jest stewardesą, Amar – kontrolerem lotów. Mieszkają w Sarajewie, są młodym, kochającym się małżeństwem. Do pełnego szczęścia brakuje im tylko dziecka. Ale gdy Luna zajdzie w ciążę, wszystko będzie wyglądało inaczej. Amar traci pracę i szuka pocieszenia w sekcie Wahhabitów, do której wciąga go kolega. Od tej pory żona go nie poznaje. Amar zamienia się w religijnego fanatyka, islamskiego fundamentalistę. Młodzi coraz bardziej się od siebie oddalają. W końcu kobieta będzie musiała zadać sobie pytanie, czy chce urodzić upragnione dziecko.

[wyimek][link=http://www.rp.pl/artykul/9146,532154-Latwe-odpowiedzi-na-trudne-pytania.html]Czytaj rozmowę z Jasmilą Zbanić[/link][/wyimek]

[srodtytul]Trauma wspomnień [/srodtytul]

Autorką "Jej drogi" jest bośniacka reżyserka Jasmila Zbanić. Ogromnie ciekawa artystka, energiczna i pewna siebie kobieta. Krótkie włosy, okulary. Ma 36 lat, dziesięcioletnią córkę i worek wspomnień. Często bardzo traumatycznych, bo urodziła się w Sarajewie.

– W czasie wojny byłam młodą dziewczyną i skłamałabym, twierdząc, że wyniosłam z tamtego czasu wyłącznie rany – powiedziała mi w rozmowie. – Młodość chce być piękna, niezależnie od tego, gdzie i kiedy się ją przeżywa. Wtedy właśnie zakochałam się w moim przyszłym mężu, chodziliśmy na randki. Ale mam też w sobie wspomnienie rozpaczy i lęku, że każdego dnia ktoś bliski może nie wrócić do domu. Czasem podświadomie i irracjonalnie zaczynam się bać, czując jakiś zapach albo dźwięk. Wiem, że to dziwnie brzmi, ale trzeba być stamtąd, żeby to zrozumieć. A ja oglądałam wojnę z bardzo bliska.

Mieszkaliśmy tuż przy Grbavicy – najbardziej wyniszczonej i wycieńczonej dzielnicy Sarajewa. Z okna codziennie patrzyłam na konanie miasta. Takie rzeczy trzeba kiedyś z siebie wyrzucić.

Może dlatego nakręciła "Grbavicę". Pokazała w niej traumę, jaką zostawiła po sobie wojna. Bohaterka filmu wychowywała samotnie córkę – dziecko pochodzące z gwałtu. Miała głęboki, psychiczny uraz, musiała stawić czoła wspomnieniom, ale też dać sobie radę, gdy nie mogła już dłużej ukrywać przed dorastającą dziewczynką prawdy o ojcu. Zbanić stworzyła na ekranie portret miasta, w którym ludzkie dusze wypalone są głębiej niż poryte kulami ściany budynków.

Po czterech latach w "Jej drodze" opowiada o współczesnym Sarajewie. Już nie oglądamy na ekranie domów ze śladami po wybuchach ("One są, ale staramy się ich nie dostrzegać" – mówi Zbanić). Śledzimy dramat młodej kobiety, której mąż dostał się pod wpływ islamskich fundamentalistów. Reżyserka zadaje najprostsze pytanie: co się dzieje z miłością, gdy człowiek, którego pokochaliśmy, staje się kimś innym? Portretuje kobietę, która musi zadecydować, czy chce mieć dziecko z kimś, kto jest już obcy i daleki, czy chce być samotną matką. Bohaterka "Grbavicy" takiego wyboru nie miała, ona ma.

Ale Zbanić nie koncentruje się wyłącznie na dramacie rodzinnym. Pokazuje też mechanizmy wciągające człowieka w totalitarny system.

– Jesteśmy wielokulturowym społeczeństwem. Zawsze byli wśród nas katolicy, muzułmanie, żydzi, prawosławni. W czasach socjalizmu słuchaliśmy, że religia to opium dla narodu. Teraz odreagowujemy te lata i czas wojny. Ludzie zwracają się w stronę wiary, w szkołach pojawiły się nawet klasy religijne, co nie zdarzało się przed 1995 rokiem – mówi reżyserka.

[srodtytul] Ludzie z sekty [/srodtytul]