Colombiana: seksistowskie kino akcji Luca Bessona

Płatna zabójczyni Cataleya (Saldana) uśmierca wrogów z gracją cyrkowego artysty i skutecznością, jakiej pozazdrościłby jej Terminator. Nad mężczyznami dominuje fizyczną sprawnością oraz inteligencją. Jednak łatwo dostrzec, że jest jedynie marionetką ożywioną przez scenarzystów, by ucieleśniała męskie stereotypy na temat kobiecości.

Czytaj rozmowę Barbary Hollender z Zoe Saldaną

Kobieta w kinie akcji nie może mieć osobowości. Najczęściej pozostaje jej więc rola zdobyczy głównego bohatera na jedną noc (dziewczyny Bonda) lub kruchej istoty potrzebującej wsparcia na ramieniu herosa. Nawet jeśli – tak jak Cataleya – chwyta za broń, to postępuje zgodnie z regułami podrzędnego romansidła. Cataleya jest maszyną do zabijania, ale wewnątrz pozostaje skrzywdzoną dziewczynką, której zabito rodziców. Mści się bezlitośnie, skrycie tęskniąc za miłością i ciepłem domowego ogniska. Jej psychika została przeszczepiona z harlequina, a na dodatek maksymalnie zredukowana. Jakby jedyną cechą Catalei była gibkość ciała.

Zobacz fotosy z filmu

„Colombiana" Oliviera Megatona to skrajny przykład uprzedmiotowienia kobiety. Zoe Saldana otrzymała podobną rolę do tej, jaką w połowie lat 90. odegrała w komiksowej „Żylecie" Pamela Anderson. Na ekranie jest niebezpiecznym kociakiem. Oczywiście, w tego typu filmach trafiają się znacznie ciekawsze bohaterki. Wystarczy wspomnieć m.in. „Salt" z Angeliną Jolie. Jednak po seansie „Colombiany" można odnieść wrażenie, że w kinie akcji kobiety wykonały milowy krok wstecz.

Jednym z twórców filmu jest Luc Besson, który przyznaje, że wychował się na sensacyjnych fabułach z udziałem hollywoodzkich herosów. Zawsze zastanawiało go, dlaczego w tych obrazach tak mało uwagi poświęca się płci pięknej. Dlatego, gdy sam zaczął realizować podobne produkcje, uczynił z kobiet pierwszoplanowe postaci. I jego „Nikita" (1990) i mała Matylda z „Leona zawodowca" (1994) zaskakiwały niezależnością, rozbijały stereotypy. Warto zwłaszcza przypomnieć „Nikitę", którą brawurowo zagrała Anne Parillaud. Na pierwszy rzut oka historia ćpunki stającej się urodziwą kilerką pod okiem doświadczonego agenta jest sensacyjną wersją bajki o brzydkim kaczątku. Mężczyzna pełni funkcję surowego nauczyciela pokazującego Nikicie, jak żyć. Tyle że przede wszystkim uczy ją okrucieństwa, wyzbycia się uczuć i pragnień. Gdy Nikita to zrozumie, film zamienia się w opowieść o poszukiwaniu wolności, obronie zagrożonej kobiecości.

Co stało się z Lukiem Bessonem, że po 20 latach od przełamującej konwencje „Nikity" firmuje swoim nazwiskiem uwodzicielską, ale pustą niczym wydmuszka „Colombianę"? Besson chwali się, że odmawia Hollywood – nie chce realizować schematycznych filmów pod dyktando szefów amerykańskich wytwórni. Jednak „Colombiana" jest dowodem, że sam wybrał podobną strategię. W swojej firmie EuropaCorp. zadowala się najczęściej rolą producenta, a młodszym kolegom po fachu zleca realizację łopatologicznego kina klasy B. To jest polityka nastawiona wyłącznie na zysk. Najlepiej sprzedają się seks, przemoc i bajki o romantycznej miłości, a nie filmy, w których kobiety walczą o niezależność. Może dlatego Besson stworzył „Colombianę" zamiast „Nikity"?