„Śmietanka towarzyska”: pro i kontra

Barbara Hollender

Woody Allen tchnął życie w coraz bardziej skompromitowany i komercyjny gatunek komedii romantycznej. „Śmietanka towarzyska" jest bezpretensjonalna, pełna uroku, a przy tym inteligentna.

Ma 80 lat, nie wrzuca swoich zdjęć na Instagram i nie rozmawia z połową świata na Facebooku, ale tworzy kino tętniące współczesnymi namiętnościami, a dystansu i poczucia humoru może mu pozazdrościć niejeden dwudziestolatek. Po filmowych wojażach po Europie Woody Allen wrócił do Ameryki. I dobrze, bo tam czuje się najlepiej.

„Śmietanka towarzyska" rozpięta jest między Los Angeles i Nowym Jorkiem: między światem pełnym blichtru, sztuczności, snobizmu i wybujałych ambicji a nocnym klubem, gangsterskimi porachunkami i specyficzną moralnością żydowskich rodzin.

Bohaterem filmu jest chłopak z mieszkającej na wschodnim wybrzeżu żydowskiej rodziny, który zjawia się w Los Angeles, u swojego wuja - agenta trzęsącego Hollywoodem. I zakochuje się w jego sekretarce, ślicznej dziewczynie z Nebraski. Jego muza okazuje się wszakże kochanką wuja, który chce zostawić dla niej żonę po 25 latach wspólnego życia.

Uczucie młodych skazane jest więc na przegraną. Taki jest świat. Chłopak, który kariery w Hollywood nie zrobił, wraca do Nowego Jorku i pracuje w nocnym klubie brata. Życie idzie naprzód, świat się zmienia, ale dawne zauroczenie zostaje jak zadra, budzi tęsknoty.

Tak, to prawda. „Śmietanka towarzyska" jest czymś w rodzaju przeglądu – „The best of Woody Allen". Wszystko, co serwuje on nam tym razem, już było. Narracja zza kadru, rozpasany i pusty Hollywood, inteligent wadzący się z życiem, miłość przegrywająca z blichtrem, żydowska rodzina ze swoją pragmatyczną mentalnością...

Ale w nowym filmie rzeczy tak charakterystyczne dla Allena tworzą fantastyczny melanż. Zwłaszcza że aktorzy mają tu co grać, bo na ekranie pojawia się korowód postaci, z których każda udźwignęłaby osobny film.

Gadający bez przerwy Jessie Eisenberg zastępuje w „Śmietance towarzyskiej" samego reżysera, Steve Carrell przekonuje jako hollywoodzki potentat, piękna Kristen Stewart po raz kolejny udowadnia, że rola wapirzycy ze „Zmierzchu" nie była szczytem jej możliwości, lecz trampoliną, która wyniosła ją do ciekawszych i bardziej skomplikowanych ról. A rozmowy, jakie się toczą w nowojorskiej żydowskiej rodzinie, brzmią jak perełki z najbardziej wyrafinowanego kabaretu.

Allen nie udaje, że tworzy kino bergmanowskie, nie rozdziera bohaterom duszy. Patrzy na świat tak, jak zawsze: z dystansem, lekkim pobłażaniem, ale życzliwie i ze zrozumieniem dla ludzkich słabości. Jak ktoś, kto sam boi się tłumu, komarów i śmierci, a od słońca Los Angeles woli zachmurzone niebo nad Nowym Jorkiem. Komedia romantyczna w jego wydaniu to delikates. Nie trzeba tylko oczekiwać typowego dla tego gatunku, prostego happy endu. Bo przecież w życiu happy endy też się często nie zdarzają.

Jacek Marczyński

Miała to być komedia, a tymczasem ten film zasmuca, bo inwencja twórcza Woody'ego Allena się wyczerpała, temat żartów jest wciąż ten sam, a styl narracji stał się nieznośnie anachroniczny.

Nie należę do tych (a jest jednak takich widzów sporo), którzy twierdzą, że Allen już dawno temu obniżył loty. Nawet jeśli rzeczywiście stępiła się jego ostrość obserwacji, a refleksja nad losem współczesnego, znerwicowanego inteligenta uległa spłyceniu, to jednak umiał wciąż widzów zaskakiwać. I potrafił udowodnić, że nic, co w życiu wydaje się oczywiste i proste, w rzeczywistości takie nie jest. Tak było choćby w jego filmach z tej dekady: „Blue Jasmine" lub „Nieracjonalny mężczyzna" .