W kinie zwycięża prostota

Ta impreza nie potrzebuje schodów, czerwonych dywanów i paparazzich. Bohaterami ośmiu dni festiwalu byli operatorzy. Ludzie, bez których nie ma filmu, a przecież w w swoich koszulach w kratę, swetrach, czapkach z daszkiem nie udają gwiazd. Jak powiedział Daniel Olbrychski, odbierając własną Złotą Żabę – to „fajni faceci”. I facetki.

Plus Camerimage - czytaj więcej

– Zawsze szczególną estymą darzyłem tych, którzy stali za kamerą – przyznał aktor. – Kiedyś mądry paulin z Jasnej Góry, patrząc na operatora Jerzego Wójcika, powiedział: „To coś niezwykłego i magicznego rozumieć światło”.

W wyścigu po Żaby

Podczas 20. edycji festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Plus Camerimage czuło się w powietrzu cyfrową rewolucję. Imprezę otworzyła projekcja „Życia Pi” Anga Lee. Nowy film twórcy „Tajemnicy Brokeback Mountain” byłby tylko silącym się na filozofię kiczem, gdyby nie fantastyczne zdjęcia w 3D zrobione przez Claudio Mirandę. To one trzymają widza w napięciu. Ale to skrajny przypadek. W filmie „Side by Side” gość festiwalu Keanu Reeves rozmawiał z najlepszymi reżyserami i operatorami świata. Niektórzy z nich zachwycają się nowymi technologiami, inni, jak Christopher Nolan, wolą tradycyjną taśmę światłoczułą. Ale najważniejsza konstatacja, jaka wynikła z dyskusji, jest mało odkrywcza: dobre zdjęcia powinny służyć opowiadanej historii.

– Ocenialiśmy 15 filmów, a wybór nie był łatwy – stwierdził przewodniczący tegorocznego jury konkursu głównego Joel Schumacher. – To były obrazy z całego świata i zdaję sobie sprawę, ile trzeba było potu i krwi, żeby te filmy powstały.

Werdykt jego jury uhonorował różne nurty kina. Złota Żaba powędrowała do Nicolasa Bolduca, autora zdjęć do „Wiedźmy wojny” Kima Nguyena – opowieści o losach dziewczynki, która w czasie wojny domowej w afrykańskim kraju zostaje porwana z rodzinnej wioski i wyszkolona na żołnierza – maszynę do zabijania. Srebrna Żaba przypadła Caroline Champetiez, współpracującej z Leos Caraxem przy filozoficznym „Holy Motors”. Brązowa Żaba powędrowała do Irańczyka Touraja Aslaniego, operatora w filmie „Pora nosorożca” Bahmana Ghobadiego. I raz jeszcze się okazało, że kino to nie tylko technologia, że zarówno na ekranie, jak i na losach artystów odbijają się niepokoje współczesnego świata.

– Odbierając tę nagrodę, czuję się jak biegacz, który przebył swoją drogę, a na mecie zmarł na zawał serca – powiedział Aslani. – Boję się powrotu do kraju. Ten film zrobiłem, nie mając nawet pozwolenia na opuszczanie Iranu. Nie wiem, czy teraz nie czeka mnie kolejna kara.

A przecież mimo to zadedykował swoją nagrodę dwóm wielkim artystom, którzy są dla niego inspiracją: Dariusowi Khonji i Vittorio Storaro. Siła sztuki jest wielka.

Chwile refleksji

Ciekawego wyboru dokonali zagraniczni jurorzy konkursu polskiego, nagradzając zdjęcia Michała Pakulskiego w „Zabić bobra” Jana Jakuba Kolskiego.

– Daliśmy nagrodę filmowi, który wciąga emocjonalnie, jest otwarty na skomplikowane interpretacje, a poza tym wyróżnia się niezwykłymi kreacjami aktorskimi i świetną realizacją – uzasadniał ten wybór Alan Heim.

Po triumfach w Karlowych Warach to kolejny dowód uznania dla tytułu, który w Polsce został całkowicie odrzucony przez selekcjonerów festiwalu gdyńskiego. Pretekst do refleksji, jak bardzo czasem różni się odbiór filmu w kraju i poza jego granicami.
Zabrakło w Bydgoszczy operatora nagrodzonego Żabą razem z reżyserem Gusem van Santem. Harris Savides zmarł 9 października, półtora miesiąca przed rozpoczęciem festiwalu.