Górskie wyczyny ekstremalne

Zrealizowany przez Wojciecha Słotę i Marka Kłosowicza dokument przypomina najważniejsze dokonania polskich wspinaczy – często komentowane przez nich samych. A nie były to osiągnięcia banalne, bo wiele "pierwszych wejść" i ekstremalnych wyczynów wysokogórskich jest właśnie dziełem Polaków.

Marian Bała, himalaista, wspomina, że Polska miała wówczas (koniec lat 60.) zamknięte granice i przyszli himalaiści z konieczności jeździli doskonalić umiejętności w skałki w Tatry.

- Mieliśmy głód wspinania – potwierdza Krzysztof Wielicki.

Mirosław Wiśniewski mówi, że każda wyprawa była wentylem wolności wśród setek ograniczeń w PRL-owskiej rzeczywistości - ten aspekt polskiego wspinania podkreślają autorzy filmu. Nieprzypadkowo wśród polskich himalaistów wielu było niepokornych, outsiderów, zaangażowanych w działalność solidarnościową. I zdarzało się, że w ostatniej chwili nie dostawali paszportów, by wyjechać.

- Góry funkcjonowały w naszej wyobraźni jako tajemnica, magia – wspomina Wojciech Kurtyka, pionier stylu alpejskiego w Himalajach.

Wówczas organizacja każdej wyprawy była przedsięwzięciem nie tyle trudnym, co wariackim – na poły chałupniczym. Na wyprawy zarabiali w kraju świadcząc wysokościowe prace, czyli czyszcząc i malując kominy – przeciętna polska pensja w wysokości 20 dolarów nie dawała szansy na zagraniczne zakupy profesjonalnego wyposażenia. Musieli sobie radzić inaczej. Sprzęt na wyjazdy był drogi, częściowo improwizowany – kilku krawców szyło specjalne kurtki i śpiwory. Specjalnie dla himalaistów puszkowano konserwy, które służyły jako szturmowe jedzenie, gdy w ekstremalnych warunkach organizm potrzebował dodatkowych kalorii. Nawet ryż wozili do Pakistanu, bo tak było taniej.

Po latach przyznają, że w Jelczu transportującym ich bagaż, były także towary na handel – żeby je spieniężyć potem na wyprawę. Może właśnie te wszystkie trudności powodowały, że tak bardzo byli zdeterminowani, gdy dojeżdżali na miejsce i podejmowali trudne nieraz decyzje – atakować szczyt czy zrezygnować....

Zobacz zwiastun filmu "Art Of freedom"

Nie zrezygnował na przykład Krzysztof Wielicki, który zimą w 1988 roku z uszkodzonym kręgosłupem w gorsecie ortopedycznym zdobył Lhotse. W stylu alpejskim – samotnie.

- Alpinizm to takie działanie, w którym jest się zdanym na siebie – mówi Rheinhold Messner, zdobywca Korony Himalajów, podkreślający, że Polacy są jego zdaniem – najlepszymi wspinaczami.