EURO-PARK MIELEC od ponad 25 lat nakręca biznes

11 czerwca w Baranowie Sandomierskim odbyła się konferencja „EURO-PARK MIELEC – od tradycji po przemysł 4.0". Przedstawiciele instytucji państwowych, władz samorządowych oraz przedsiębiorców rozmawiali o doświadczeniach z minionego ćwierćwiecza i o przyszłości strefy.

Okres transformacji, który przypadł na lata 90., stanowił wyzwanie dla całego kraju. Postanowiono wówczas zrealizować nowatorski w skali Polski projekt i powołać pierwszą specjalną strefą ekonomiczną.

– Nie ulega wątpliwości, że powstanie mieleckiej specjalnej strefy ekonomicznej – pierwszej w Polsce – było pionierskim projektem, którego sukces zapisał się w najnowszej historii gospodarczej naszego kraju. Był to projekt niezbędny, by skutecznie odpowiedzieć na negatywne skutki transformacji ustrojowej, tak widoczne ówcześnie w regionie. Niezbędny był impuls w postaci napływu firm. Obecnie z dumą możemy powiedzieć, że powstanie 36 tysięcy miejsc pracy oraz przeznaczenie na inwestycje prawie 12 miliardów złotych w ciągu 25 lat działalności strefy jest potwierdzeniem celności obranego kierunku – napisał do uczestników konferencji premier Mateusz Morawiecki.

Tak początki powstawania strefy wspomina Władysław Ortyl, marszałek województwa podkarpackiego.

– Przypominam sobie ten okres. To były bardzo trudne chwile w historii Mielca. Jako przewodniczący komisji zakładowej NSZZ Solidarność w WSK Mielec pamiętam ludzkie dramaty związane z rosnącym bezrobociem. Nasz związek nie tylko protestował, ale wskazywał też realne rozwiązania. W ten sposób zrodziła się strefa ekonomiczna, ale także Mielecka Agencja Rozwoju Regionalnego czy inkubator przedsiębiorczości. W tamtych trudnych okolicznościach powstanie specjalnej strefy ekonomicznej było jedynym ratunkiem dla Mielca. W rządzie nie wszyscy byli do tego projektu przekonani. Na szczęście byli w mniejszości, mieliśmy także swoich ambasadorów, jak chociażby śp. Stanisława Padykułę.

– Później strefy ekonomiczne były lekiem na problemy ekonomiczne w wielu częściach kraju, jednak trzeba pamiętać, że to właśnie mielecka strefa była pionierskim przedsięwzięciem. Dziś po ponad 25 latach trzeba przekazać wyrazy wdzięczności wszystkim, którzy przyczynili się do powstania specjalnej strefy ekonomicznej w Mielcu. Trudno wyobrazić sobie, jak wyglądałby dziś gospodarczy Mielec, gdyby nie strefa – podkreśla Władysław Ortyl.

Magnes dla inwestorów

Od samego początku strefa cieszyła się dużym zainteresowaniem zarówno ze strony firm polskich, jak i inwestorów zagranicznych. Pozytywne doświadczenia z pierwszego okresu działalności mieleckiej strefy przyczyniły się do przetarcia szlaków i udowodnienia, że specjalne strefy ekonomiczne są obiecującym rozwiązaniem, które warto wdrażać w naszym kraju.

– Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK MIELEC trwale odmieniła region. Nie byłoby to możliwe bez efektywnej współpracy kilku środowisk – w tym instytucji państwowych, władz samorządowych oraz przedsiębiorców. W strefie udało się nie tylko ograniczyć bezrobocie, ale przede wszystkim stworzyć perspektywy rozwoju na kolejne lata. Dziś celem jest kontynuacja tej misji i dalsze tworzenie pozytywnych perspektyw: dla przemysłu, dla pracowników, ale także dla inwestorów. Obecnie zadaniem Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO-PARK MIELEC jest nie tylko zarządzanie obszarem i tworzenie oferty inwestycyjnej. Strefa konsekwentnie rozszerza wachlarz usług świadczonych na rzecz inwestorów o specjalistyczne wsparcie techniczne, kadrowe czy prawne. Dzięki aktywnej współpracy władz strefy z inwestorami, szkołami zawodowymi, parkami naukowo-technologicznymi i innymi podmiotami jest ona ważnym miejscem dla rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw – mówi Cezariusz Lesisz, prezes Agencji Rozwoju Przemysłu SA.

– W uwarunkowaniach społeczno-gospodarczych lat 90. najważniejsze było przyciąganie takich inwestorów, którzy zapewniali utrzymanie miejsc pracy i zakładów pracy. Obecnie duży nacisk kładziemy na jakość inwestycji. Najważniejsze są: innowacyjność, przemysł 4.0, robotyzacja, kształcenie kadr. Bardzo chętnie widzimy w strefach małe i średnie przedsiębiorstwa, które często prowadzą innowacyjne projekty. To nie przypadek, że sygnatariuszami niedawno podpisanego listu w sprawie powołania pierwszej w Polsce Podkarpackiej Doliny Wodorowej są przedsiębiorcy, którzy rozwijają projekty w strefach zarządzanych przez ARP SA. Jesteśmy biznesowo zainteresowani inwestycjami w rozwój innowacyjnych technologii wytwarzania energii, bo w grupie kapitałowej ARP mamy spółki, które zajmują się produkcją bezemisyjnych środków transportu – dodaje Paweł Kolczyński, wiceprezes ARP SA.

Ubiegły rok był wymagający dla przedsiębiorców. Jednak Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK MIELEC zakończyła go z dobrym wynikiem 26 decyzji o wsparciu na rozwój działalności.

– Firmom udało się wyjść obronną ręką. Niektórzy rozszerzyli swoją działalność gospodarczą, rozwijając się w innym obszarze. Dobrym przykładem jest m.in. firma Parys, specjalizująca się w wyrobach chemii samochodowej, która rozpoczęła produkcję płynów do dezynfekcji. Z kolei firma First Company z Mielca zajęła się produkcją bezpiecznych fartuchów i kombinezonów ochronnych dla branży medycznej – podkreśla Waldemar Barnaś, dyrektor mieleckiego oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu SA.

Bardzo dobry jest też I kwartał tego roku. Wydano 11 decyzji o wsparciu przedsiębiorców w rozwoju działalności – aż osiem z nich otrzymali nowi inwestorzy, którzy do tej pory nie realizowali projektów w strefie. Firmy zadeklarowały 365,6 mln zł nakładów inwestycyjnych i utworzenie co najmniej 166 nowych miejsc pracy. Ponadto utrzymanych zostanie 736 miejsc pracy.

W II kwartale dynamika inwestycji jest podtrzymana. Od 1 kwietnia do dziś wydano 11 decyzji o wsparciu. Deklarowane nakłady inwestycyjne to ponad 185 mln zł, ma też powstać 37 nowych miejsc pracy.

Menedżerowie strefy zamierzają w głównej mierze pozyskiwać kolejne projekty z naciskiem na branże priorytetowe, tj. lotnictwo, motoryzacja, szeroko rozumiana branża IT, przetwórstwo tworzyw sztucznych czy projekty badawczo-rozwojowe.

W strefie pojawiła się ostatnio spółka z branży IT: Talkin Things. Przedsiębiorca tworzy i dostarcza rozwiązania z obszaru IoT (Internet of Things) m.in. dla branży FMCG i farmaceutycznej. Inwestor planuje otworzyć zakład produkcyjny, deklaruje poniesienie nakładów inwestycyjnych na poziomie ponad 60 mln zł i utworzenie co najmniej dziesięciu nowych miejsc pracy.

Szacowany na 80 mln zł projekt uruchamia Knorr-Bremse Systemy Pojazdów Szynowych sp. z o.o. Pozwoli na zatrudnienie 80 nowych pracowników. Głównym przedmiotem działalności spółki jest produkcja systemów ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji, produkcja wiatraków do urządzeń klimatyzacyjnych oraz usługi serwisowe systemów ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji taboru szynowego. Planowana inwestycja wiąże się ze stworzeniem zakładu produkcyjnego i centrum serwisowego na terenie obszaru w Rzeszowie.

Niedawno strefa zakończyła realizację hali produkcyjno-magazynowej z częścią socjalną, biurową i techniczną w Zaczerniu. Przetarg na udostępnienie hali w formie leasingu wygrała spółka ML System.

– Cieszymy się, że ta innowacyjna firma rozbudowuje produkcję i dział badawczo-rozwojowy w naszej strefie – ocenia Paweł Kolczyński, wiceprezes ARP SA.

Strefa i obszar

Agencja Rozwoju Przemysłu SA zarządza Specjalną Strefą Ekonomiczną EURO-PARK MIELEC utworzoną w 1995 roku jako pierwsza w Polsce. Przepisy regulujące funkcjonowanie stref stanowiły, że strefa jest ściśle wydzielonym geodezyjnie obszarem naszego kraju. W odniesieniu do tego reżimu prawnego powierzchnia SSE EURO-PARK MIELEC wynosi 1723,9743 ha i jest zlokalizowana w 33 podstrefach w województwach podkarpackim, lubelskim, małopolskim (Gorlice), śląskim (Częstochowa) i zachodniopomorskim (Szczecin).

W nowym prawodawstwie (ustawa o wspieraniu nowych inwestycji) każdemu z zarządzających przydzielony został obszar (powiaty), na którym będą realizowane zadania określone w ustawie. We właściwości zarządzającego SSE EURO-PARK MIELEC jest obszar obejmujący 19 powiatów w woj. podkarpackim: bieszczadzki, brzozowski, dębicki, jarosławski, jasielski, kolbuszowski, krośnieński, leski, leżajski, lubaczowski, łańcucki, mielecki, przeworski, ropczycko-sędziszowski, rzeszowski, sanocki, strzyżowski, oraz dwa miasta na prawach powiatu: Krosno i Rzeszów, a także cztery powiaty w woj. lubelskim: lubartowski, lubelski, świdnicki, i jedno miasto na prawach powiatu – Lublin.

Zachęta inwestycyjna

Zachętą inwestycyjną w ramach programu Polska Strefa Inwestycji jest pomoc publiczna w formie zwolnienia z podatku dochodowego na najwyższym poziomie dopuszczalnym w UE – uzależniona w głównej mierze od przedmiotu planowanej inwestycji oraz od spełnienia kryteriów ilościowych (poniesienie kosztów kwalifikowanych w określonej wysokości kojarzonej ze stopą bezrobocia i wielkością przedsiębiorstwa) i jakościowych (szczegółowo opisanych w rozporządzeniu w sprawie pomocy publicznej).

Wielkość tej pomocy zależy od statusu przedsiębiorcy i nakładów inwestycyjnych, jakie zamierza ponieść. Dla średniego będzie to 60 proc. kosztów kwalifikowanych projektu, a dla małego/mikro 70 proc. kosztów kwalifikowanych (np. mały przedsiębiorca inwestujący 10 mln zł może uzyskać pomoc na poziomie 7 mln zł).

Podstawą do skorzystania z tego rodzaju pomocy publicznej jest wydana przez zarządzającego obszarem decyzja o wsparciu.

Oferta zarządzającego to również tereny greenfield z pełną infrastrukturą i dostępnością komunikacyjną, brownfield – wolne obiekty produkcyjne, oraz „build-to-suit" (BTS) – obiekty (hale, magazyny) budowane przez zarządzającego (ARP SA) i udostępniane inwestorom w drodze kupna, dzierżawy czy leasingu.

Polska Strefa Inwestycji

W ramach programu Polska Strefa Inwestycji zarządzający Specjalną Strefą Ekonomiczną EURO-PARK MIELEC wydał dotychczas 88 decyzji o wsparciu, uprawniających przedsiębiorców do skorzystania ze zwolnienia z podatku dochodowego. Deklarowane nakłady inwestycyjne (według stanu na 25 czerwca 2021 r.) to 3 mld zł, a deklarowana do utworzenia liczba nowych miejsc pracy wynosi 1,2 tys.

Odznaczenie od marszałka

Podczas konferencji w Baranowie Sandomierskim Władysław Ortyl, marszałek województwa podkarpackiego, odznaczył zmarłego w 2001 roku śp. Stanisława Padykułę odznaką honorową „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego". W imieniu zmarłego odznaczenie odebrała córka Dominika Bielec.

Stanisław Padykuła był od 1981 roku przewodniczącym rady pracowniczej w WSK PZL Mielec; uczestnikiem Sieci Organizacji Zakładowych Solidarności Wiodących Zakładów Pracy, m.in. przy przygotowaniu nowych ustaw o WSK PZL i samorządzie pracowniczym oraz programu reform gospodarczych. Wiceprezesem Klubu Inteligencji Katolickiej w Mielcu.

Po 13 grudnia 1981 r. działał w Duszpasterstwie Ludzi Pracy w Mielcu. W 1989 r. zakładał Komitet Obywatelski w Mielcu, w latach 1989–1991 był posłem X kadencji z listy KO, uczestnikiem prac nad przemianami ustrojowymi (m.in. Komisji Systemu Gospodarczego Przemysłu i Budownictwa, Komisji ds. Samorządu Terytorialnego i Gospodarki Komunalnej oraz Komisji ds. Reprywatyzacji Przedsiębiorstw Państwowych).

W latach 1991–1996 był wiceministrem w Ministerstwie Przemysłu, a od stycznia 1997 roku wiceprezesem Agencji Rozwoju Przemysłu. Był bardzo aktywny m.in. podczas restrukturyzacji WSK PZL Mielec i powołania Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO-PARK MIELEC. Zginął w katastrofie lotniczej w Wenezueli podczas promocji samolotu Skytruck wyprodukowanego w WSK PZL Mielec.

Nagrody dla wiodących firm strefy

Podczas konferencji zostały wręczone statuetki, które są symbolicznym podziękowaniem zarządu Agencji Rozwoju Przemysłu SA dla firm inwestujących w Specjalnej Strefie Ekonomicznej EURO-PARK MIELEC.

Wyróżniono następujące firmy:

1. Polskie Zakłady Lotnicze sp. z o.o.