Lokaty terminowe, progresywne, konta oszczędnościowe w bankach

Systematyczne odkładanie nawet niewielkich kwot to bardzo cenny nawyk. Najlepiej wyznaczyć sobie konkretny cel oszczędzania. Może to być cel krótkookresowy, na przykład zakup nowego mebla czy sfinansowanie wakacji za rok. Wtedy dzięki zgromadzonym pieniądzom można sobie pozwolić na wydatki, których nie damy rady pokryć z bieżących dochodów. Niewątpliwie taki sposób finansowania większych zakupów jest dużo rozsądniejszy niż zaciąganie pożyczki.

Jeszcze większe znaczenie mają oszczędności gromadzone przez lata (kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt lat). Można je przeznaczyć np. na start dziecka w dorosłe życie, zwiększenie własnej stabilności finansowej i przede wszystkim na zapewnienie sobie dodatkowych dochodów po przejściu na emeryturę. Eksperci podkreślają, że zebranie kapitału dającego poczucie bezpieczeństwa powinno być ważnym celem każdego człowieka niezależnie od jego bieżących dochodów.

11,2 tys. zł to tegoroczny limit wpłat na indywidualne konto emerytalne

Sposobów oszczędzania jest wiele. Można je dostosować do własnych potrzeb i możliwości finansowych. Polacy głównie gromadzą pieniądze z myślą o stworzeniu rezerwy na sytuacje losowe (67 proc. wskazań), wynika z raportu „Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków". Na kolejnym miejscu znalazły się cele związane z zabezpieczeniem starości (35 proc. odpowiedzi) oraz z bieżącymi wydatkami konsumpcyjnymi (34 proc.).

Lokaty bankowe

Najbardziej popularne są wciąż lokaty bankowe. Są proste. Można je założyć w placówce, ale też np. przez internet czy w bankowości mobilnej. Zapewniają pieniądzom wysokie bezpieczeństwo. Wkłady w bankach (w tym spółdzielczych) oraz w SKOK są objęte gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) do równowartości 100 tys. euro.

Najwyższe oprocentowanie jest oferowane w ramach promocji. Żeby je uzyskać, trzeba spełnić dodatkowe warunki. Banki wymagają na przykład założenia konta osobistego czy zdeponowania nowych środków, czyli takich, które nie znajdowały się wcześniej na żadnym rachunku w danej instytucji. Wyższe odsetki są więc rodzajem premii dla nowych klientów lub korzystających już z innych usług banku.

Wadą lokaty terminowej jest utrata odsetek po zerwaniu umowy przed ustalonym terminem.

Oprócz tradycyjnych lokat w bankach można znaleźć też progresywne. Sprawdzą się one wtedy, gdy nie jesteśmy pewni, kiedy będą nam potrzebne pieniądze. Mechanizm lokaty progresywnej pozwala na uzyskanie odsetek nawet w razie zerwania umowy przed terminem. Odsetki są bowiem wypłacane za każdy miesiąc posiadania depozytu, z tym że stawki obowiązujące w kolejnych miesiącach są na ogół różne. Najniższe oprocentowanie oferowane jest w pierwszych miesiącach. Wynosi wtedy od 0,5 do 3 proc. w skali roku. Natomiast w ostatnim miesiącu oszczędzania sięga nawet 7 proc. w skali roku. Banki proponują lokaty progresywne o różnych terminach, od dwóch do nawet 36 miesięcy.

W ofertach banków pojawiają się również lokaty powiązane z inwestycjami. Składają się z reguły z części oszczędnościowej oraz części inwestycyjnej. Klient wpłaca określoną kwotę do banku na depozyt o atrakcyjnym oprocentowaniu, a za drugą część oszczędności kupuje jednostki funduszu inwestycyjnego. W takiej sytuacji eksperci zawsze radzą, by dokładnie przyjrzeć się funduszowi, natomiast nie sugerować się odsetkami od lokaty, bo te są na ogół tylko krótkoterminowym wabikiem.

Zdecydowanie bardziej skomplikowane są produkty strukturyzowane powiązane z kursami walut, indeksami giełdowymi, surowcami czy metalami szlachetnymi. Na takich produktach można zarobić więcej niż na standardowej lokacie, jeśli sprawdzi się przyjęty optymistyczny scenariusz (np. indeks wzrośnie o określony procent), ale można też nie zarobić nic (a nawet stracić) w wariancie pesymistycznym. Większość produktów strukturyzowanych ma gwarancję zwrotu kapitału (od ok. 80 do 100 proc.), ale mimo wszystko tego sposobu pomnażania pieniędzy nie polecamy klientom słabo zorientowanym w sprawach finansowych.

Konta oszczędnościowe

Do regularnego lokowania nadwyżek finansowych dobrze nadaje się konto oszczędnościowe. Zazwyczaj występuje w połączeniu z tradycyjnym ROR, ale w przeciwieństwie do niego jest oprocentowane. Na konta oszczędnościowe można wpłacać i wypłacać pieniądze bez utraty odsetek. Gotówka nie jest więc zamrożona i może zostać wykorzystana w nagłej potrzebie.

Otwarcie rachunku oszczędnościowego jest bezpłatne, podobnie jak jego prowadzenie (ale płaci się za konto osobiste). Trzeba natomiast uważać na opłatę za podjęcie środków. Większość banków nie pobiera opłaty za pierwszą taką operację (gotówkową lub przelew zewnętrzny) w miesiącu, lecz pozostałe mogą kosztować nawet po 15 zł. Często bezpłatne są przelewy między własnymi rachunkami (z konta oszczędnościowego na ROR).

IKE i IKZE

Kto chce odkładać na emeryturę, powinien założyć indywidualne konto emerytalne (IKE) lub indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Oba funkcjonują w ramach tzw. trzeciego filaru emerytalnego. Umożliwiają dobrowolne odkładanie pieniędzy, które będą nam potrzebne za kilkanaście czy kilkadziesiąt lat.

Maksymalna roczna wpłata na IKE wynosi trzykrotność prognozowanego na dany rok przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (w 2014 r. jest to 11 238 zł). Zaletą IKE jest to, że zyski nie podlegają opodatkowaniu. Jednak warunkiem zwolnienia z podatku Belki jest podjęcie pieniędzy dopiero po ukończeniu 60. roku życia (dodatkowy warunek to np. dokonanie wpłat w co najmniej pięciu latach kalendarzowych).

Z kolei na IKZE w 2014 r. można wpłacić maksymalnie 4495,20 zł. Nowe zasady wyliczania rocznych limitów wprowadziła ustawa z 6 grudnia 2013 r. (wcześniej wpłaty były uzależnione od naszych rocznych zarobków brutto). Wpłaty na IKZE można odliczyć od podstawy opodatkowania przy rocznym rozliczeniu z fiskusem. Skorzystamy też ze zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych. Niestety, w momencie podejmowania środków po osiągnięciu wieku emerytalnego będziemy musieli zapłacić podatek dochodowy.

Programy regularnego oszczędzania

Plany systematycznego oszczędzania są przeznaczone dla osób, którym zależy na regularnym odkładaniu pieniędzy. Klient banku zobowiązuje się w umowie do wpłacania na konto na przykład raz w miesiącu określonej kwoty. Umowa może też przewidywać wpłatę w minimalnej ustalonej wysokości rozliczaną w skali roku. Za środki te kupowane są jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.

Istnieje możliwość wybrania odpowiedniej strategii inwestycyjnej. Kapitał może być lokowany w bezpieczne papiery dłużne (np. obligacje skarbowe) czy też bardziej ryzykownie (np. w akcje). Zysk zależy od sposobu inwestowania.