Pieniądze płyną do najlepszych funduszy

Warszawski indeks giełdowy WIG znajduje się obecnie na poziomie sprzed trzech lat. Natomiast aktywa funduszy akcyjnych są prawie o 4,5 mld zł niższe niż wiosną 2008 roku; według stanu na koniec marca wynoszą 20,6 mld zł. Można zatem powiedzieć, że indeksy giełdowe rosły w tym czasie praktycznie bez udziału funduszy inwestycyjnych.

Widoczna cały czas niechęć do funduszy to z pewnością długotrwały efekt złych doświadczeń z ostatniej bessy. Do powrotu do inwestowania nie zachęcają już wyniki, jak to było w czasie poprzedniej hossy. A są one imponujące, zwłaszcza gdy weźmiemy pod uwagę okres dwuletni. Średnio w tym czasie fundusze zarobiły ponad 80 proc., a najlepsze grubo ponad 100 proc.

I, jak się okazuje, fundusze wyróżniające się na rynku efektywnością wcale nie cierpią na brak napływu nowych środków, choć ogólnie pieniędzy w funduszach akcyjnych jest mniej niż trzy lata temu. Najwyraźniej ci klienci, którzy decydują się na inwestycje, wybierają fundusze osiągające stabilne wyniki, przewyższające średnią rynkową. Są to zatem inwestorzy świadomi swoich decyzji i ryzyka, jakie podejmują.

Według naszych wyliczeń w ciągu ostatnich trzech lat, w różnych badanych okresach, tylko 28 proc. funduszy akcji małych i średnich spółek uzyskiwało wyniki lepsze od benchmarku (jest to specjalnie skonstruowany wskaźnik służący do porównań). Nieco lepiej było w grupie funduszy uniwersalnych. Tu odsetek podmiotów lepszych od benchmarku przekroczył 35 proc. Najbardziej stabilne stopy zwrotu – w zestawieniu z benchmarkiem – osiągały w tym czasie fundusze akcji zarządzane przez TFI: SKOK, Quercus, Allianz, KBC, Noble oraz Ideę.

We wszystkich tych funduszach wzrost aktywów jest bardzo duży. Znacznie przekracza przyrost wynikający ze zmiany cen akcji na giełdzie.

Oczywiście, w niektórych przypadkach znaczenie ma niska podstawa, umożliwiająca zwiększenie zarządzanych środków nawet o 800 – 3000 proc. (Allianz Akcji MiŚ, Allianz Akcji Plus, UniAkcje Małych i Średnich Spółek, KBC Portfel Akcji Średnich Spółek). Fundusze te trzy lata temu były dopiero na początku swojej działalności. Teraz należą do najlepszych na rynku. Zobaczymy, czy zdołają utrzymać tak dobrą pozycję w kolejnych miesiącach.

Niektóre fundusze dysponują obecnie wyższymi aktywami nie tylko w porównaniu z danymi sprzed trzech lat, ale też ze szczytem ostatniej hossy w lipcu 2007 roku. Do grona tego należy Idea Akcji. Znajduje się w ścisłej czołówce funduszy osiągających wyniki lepsze od benchmarku i od średnich na rynku stóp zwrotu. Dotyczy to zarówno krótkiego, jak i długiego terminu. Wartość środków zarządzanych przez fundusz Idea Akcji (238 mln zł) jest dziś o przeszło 70 proc. wyższa niż w szczycie hossy.

Duży wzrost aktywów zanotowały też fundusze należące do największych TFI: Pioneer MiŚ Rynku Polskiego oraz PKO Akcji Plus, choć akurat ich wyniki nie są nadzwyczajne. Pokazuje to, jak ważną rolę odgrywa w Polsce sieć dystrybucji.

Fundusze mające najbardziej stabilne wyniki w ciągu ostatnich trzech lat

Na wykresie prezentujemy roczne stopy zwrotu najlepszych funduszy z poszczególnych grup. Wyniki tych funduszy w ciągu ostatnich trzech lat w różnych okresach (trzy i sześć miesięcy, rok, dwa i trzy lata) były lepsze lub najbardziej zbliżone do benchmarku, czyli wskaźnika stanowiącego punkt odniesienia.

Opinia: Tomasz Publicewicz, prezes firmy Analizy Online

Gdy przeanalizujemy napływ środków do rodzimych funduszy inwestycyjnych, z łatwością zauważymy przesunięcie bieżącej sprzedaży do mniejszych towarzystw. Wynika to między innymi z tego, że wraz ze wzrostem rynkowych stóp procentowych istotnie zmalał realny potencjał sprzedaży detalicznych sieci bankowych. Nie są one gotowe do efektywnego oferowania innych rozwiązań niż fundusze pieniężne i obligacyjne. Z czasem będzie się to zmieniać. Być może proces ten przyspieszy z powodu rosnącej inflacji. Będzie ona zmuszać do poszukiwania bardziej atrakcyjnych warunków inwestowania, między innymi na rynkach akcji. Wysoka sprzedaż funduszy takich towarzystw, jak Union Investment, Quercus czy Idea, to efekt ich obecności w otwartych kanałach dystrybucji, obecnie bardziej wydajnych. Do tego grona zaliczamy też niektóre sieci doradców, biura maklerskie czy private banking. Jednak na obecności w takich kanałach korzystają wyłącznie te towarzystwa, których fundusze notują dobre wyniki i które oferują dystrybutorom atrakcyjne warunki. Bo wbrew temu, co się powszechnie wydaje, na polskim rynku funduszy rządzą nie TFI, lecz dystrybutorzy.    —c.a.

Podstawowe rodzaje funduszy

Akcyjne

Inwestują w akcje spółek notowanych na giełdzie, a tylko niewielką część środków – w dłużne papiery wartościowe (głównie obligacje skarbowe) czy depozyty bankowe (chodzi o zapewnienie płynności). Wartość ich jednostek może podlegać znacznym wahaniom, a więc ryzyko ponoszone przez inwestora jest duże.

Obligacyjne

Inwestują głównie w papiery skarbowe oraz na rynku pieniężnym. Są zdecydowanie mniej ryzykowne od akcyjnych, ale również mogą przejściowo notować straty. Szczególnie narażone na to są fundusze lokujące część środków w papiery komercyjne emitowane np. przez przedsiębiorstwa.

Pieniężne

Uznawane są za najbezpieczniejsze, ale jednocześnie są najmniej dochodowe. Inwestują głównie w bony skarbowe, obligacje skarbowe i komercyjne (krótsze niż roczne). Fundusze kupujące papiery komercyjne mogą mieć straty, np. wtedy, gdy przedsiębiorstwo, które je wyemitowało, nie jest w stanie ich wykupić.

Zrównoważone i stabilnego wzrostu