Brak zgody Archidiecezji zarządzającej cmentarzem na umieszczenie takiego nagrobka nie naruszał dóbr osobistych dysponenta grobu – orzekł Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 15 listopada 2013 r. (I ACa 68/13)
Biały marmur bez krzyża
Pan J. zamierzał w oryginalny sposób uczcić pamięć swojej zmarłej żony: zamówił u kamieniarza płytę nagrobną z umieszczoną na niej rzeźbą przedstawiającą nagich kobietę i mężczyznę w pozycji leżącej, splecionych w uścisku i częściowo przykrytych całunem. Całość miała zostać wykonana w białym marmurze.
Prace były już dość zaawansowane, gdy pan J. zgłosił się do kancelarii cmentarza, żeby uzyskać informacje o możliwej wielkości płyty nagrobnej w stosunku do powierzchni wykupionego miejsca grzebalnego. Wtedy pokazał pracownikom cmentarza wizualizację planowanego nagrobka. Ci uznali, że o jego nietypowej formie powinien wiedzieć właściciel i zarządca cmentarza, czyli Archidiecezja. Ta zaś odmówiła zgody na postawienie nagrobka z erotyczną rzeźbą. Jak uzasadniała, rzeźba może godzić w dobre obyczaje oraz naruszać prawo do ochrony dóbr osobistych innych osób, których bliscy zmarli spoczywają na tym cmentarzu, a nawet obrażać ich uczucia religijne. Jej zdaniem pan J. naruszył regulamin cmentarza, który nie pozwalał na prowadzenie prac kamieniarskich przy grobach bez uprzedniej zgody administratora. Argumentowała też, że zaprojektowany przez niego nagrobek dla żony jest pozbawiony jakiejkolwiek symboliki sakralnej, chrześcijańskiej, a tymczasem na cmentarzu katolickim posadowione mogą być jedynie nagrobki mające charakter wyznaniowy.
Z tym ostatnim argumentem pan J. się nie zgodził. Przyznał, że nie przewidywał umieszczenia na płycie krzyża, ale uważa, że jego symboliki można doszukać się w ułożeniu ciał i rąk postaci kobiety i mężczyzny. Uznał, że postępowanie zarządcy cmentarza naruszyło jego dobra osobistego w postaci kultu pamięci zmarłej żony i wystąpił przeciwko Archidiecezji do sądu o zaniechanie takich działań.
Nagość nie godzi w dobre obyczaje
W I instancji Sąd Okręgowy oddalił powództwo w całości. Stwierdził, że choć forma nagrobka stanowi element prawnie chronionego dobra osobistego jakim jest prawo do kultu pamięci osoby zmarłej, to jednak dysponent grobu nie ma nieograniczonego prawa do decydowania o tej formie. Zarządca cmentarza może skutecznie odmówić zgody na wystawienie nagrobka, jeśli według jego autonomicznej opinii nagrobek naruszałby wyznaniowy charakter nekropolii. Opinia ta nie może być jednak przedmiotem oceny sądu powszechnego, gdyż zgodnie z konstytucją władze publiczne w RP zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych.
