Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok ważny dla branży ubezpieczeniowej. Uznał, że urzędy stanu cywilnego nie mogą zasłaniać się tajemnicą statystyczną i odmawiać kserokopii aktów zgonów.
Dane do odszkodowań
Sprawa dotyczyła towarzystwa ubezpieczeń na życie z północy Polski. Spór powstał, gdy w 2018 r. wystąpiło do jednego z urzędów stanu cywilnego (USC) o udostępnienie karty zgonu lub wskazanie placówki medycznej, która ją wystawiła.
Kierownik USC, powołując się na prawo o aktach stanu cywilnego oraz ustawę o statystyce publicznej, odmówił dokumentu. Wskazał, że karta zgonu stanowi dla kierownika USC wyłącznie podstawę sporządzenia aktu zgonu. Dokonując rejestracji, ogranicza się do sporządzenia oraz przekazania stosownych danych uprawnionemu, tj. urzędowi statystycznemu. Zgodnie zaś z art. 10 ustawy o statystyce publicznej dane jednostkowe identyfikowalne z badań statycznych podlegają bezwzględnej ochronie.
Czytaj więcej
Dane wykorzystywane do celów statystycznych nie w każdej sytuacji podlegają ochronie.
Ubezpieczyciel nie dawał za wygraną. W odwołaniu zarzucił kierownikowi m.in. naruszenie art. 26 ust. 4 prawa o aktach stanu cywilnego w związku z art. 42 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Towarzystwo tłumaczyło, że w toku postępowań o ustalenie zasadności zgłoszonych roszczeń zwraca się rutynowo do USC o wydanie kserokopii karty zgonu lub wskazanie placówki, która ten dokument wystawiła. Podstawą interesu prawnego jest właśnie art. 42 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
To nie przekonało jednak ani wojewody, ani Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. W pierwszej instancji sąd zgodził się z urzędnikami, że na przeszkodzie udostępnieniu kserokopii aktu zgonu stają dobra ustawowo chronione. A z przepisów nie da się wyprowadzić dla kierownika USC upoważnienia do udzielenia ubezpieczycielowi informacji o przyczynie zgonu. Ujawnienie tych informacji stanowiłoby naruszenie tajemnicy statystycznej.
Zupełnie inaczej na problem spojrzał dopiero NSA. Uznał, że towarzystwo ubezpieczeń może uzyskać dostęp do akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego. A przepisy o statystyce publicznej i wywodzony z nich obowiązek ochrony nie mogą być powodem odmowy udostępnienia aktów zgonu ubezpieczycielowi.
Jest interes prawny
Obowiązek zachowania tajemnicy dotyczy obiegu danych i dokumentów, które wychodzą poza USC, co ma związek z procesami i funkcjami statystyki. Norm regulujących działanie kierownika USC nie mogą w spornym przypadku niweczyć przepisy o statystyce.
Sąd nie miał wątpliwości, że art. 42 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej tworzy szczególne uprawnienie dla towarzystw ubezpieczeniowych. Dlatego, jak tłumaczył sędzia sprawozdawca Jan Szuma, zdaniem NSA towarzystwu ubezpieczeń powinien być zapewniony dostęp w spornym zakresie.
Wyrok jest prawomocny.
Sygnatura akt: II OSK 3051/19
Co mówią przepisy
Zobowiązani do udzielania informacji
Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej sąd, prokuratura, policja oraz inne organy i instytucje, na wniosek zakładu ubezpieczeń, w zakresie zadań przez niego wykonywanych i w celu ich wykonania, w związku z wypadkiem lub zdarzeniem losowym będącym podstawą ustalania odpowiedzialności, udzielają informacji o stanie sprawy oraz udostępniają zebrane materiały, jeżeli są one niezbędne do ustalenia okoliczności tych wypadków i zdarzeń losowych oraz wysokości odszkodowania lub świadczenia.
