O zbadanie tego problemu i stanowisko rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek prosi pełnomocnika rządu ds. uchodźców wojennych z Ukrainy Pawła Szefernakera.
Do RPO wpływają skargi w sprawie problemu obywateli Ukrainy i innych cudzoziemców, którzy po 24 lutego przyjechali do Polski i korzystają z prawa pobytu i pomocy na podstawie przepisów ustawy o pomocy. Osoby te jednocześnie korzystają z ochrony czasowej, ustanowionej w decyzji wykonawczej Rady Unii Europejskiej 2022/382 z 4 marca 2022 r. - stwierdzającej istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE i skutkującą wprowadzeniem tymczasowej ochrony. Nie są im wystawiane żadne dokumenty poświadczające ich prawo do pobytu w Polsce, ani fakt objęcia ich ochroną.
Takie dokumenty, w formie zaświadczeń, mogą otrzymać wyłącznie te osoby, których nie dotyczy ustawa o pomocy i które korzystają wyłącznie z ochrony czasowej. Wynika to z art. 2 ust. 8 ustawy o pomocy, który wyłącza stosowanie wobec osób, których ustawa ta dotyczy, przepisów rozdziału 3 działu III ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP. To właśnie te przepisy regulują m.in. procedurę wydawania wspomnianych zaświadczeń, będących, zgodnie z art. 110 ust. 7 ustawy o udzielaniu ochrony, jedynym i wyłącznym dowodem korzystania z ochrony czasowej.
Czytaj więcej
Komendant główny Straży Granicznej poinformuje ZUS o dłuższych wyjazdach ukraińskich uchodźców z Polski. Będą mogli utracić prawo do świadczeń.
Brak dokumentów poświadczających legalny pobyt w Polsce (i jednocześnie potwierdzających fakt spełniania przez posiadaczy określonych w decyzji Rady przesłanek objęcia ochroną czasową), w tym przekroczenia granicy 24 lutego 2022 r. lub później, uniemożliwia osobom, które przebywają w Polsce na podstawie przepisów ustawy o pomocy, swobodne podróżowanie do innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Osoby decydujące się na wyjazd z Polski do innego kraju członkowskiego UE nie mogą w prosty sposób wykazać, że rzeczywiście opuściły Ukrainę po tej dacie i spełniają przesłanki z decyzji Rady UE, które czynią z nich beneficjentów ochrony czasowej.
