Czy czeka nas gwałtowny wzrost długu publicznego

Skąd ta zmiana? W dużej części to wynik zmiany otoczenia makroekonomicznego – skończyła się era zerowych stóp procentowych, weszliśmy w erę rosnących kosztów pożyczania. To zjawisko globalne, ale w Polsce szczególnie bolesne, bo może doprowadzić do istotnego wzrostu kosztów obsługi długu (według KE – 4 proc. PKB wobec 1,1 proc. w 2021 r.).

Jednoczenie obniżać się ma dynamika wzrostu gospodarczego w Polsce. Kombinacja takich warunków oznacza, że zadłużenie rośnie szybciej niż PKB i przestajemy „wyrastać” z długu dzięki szybkiemu rozwojowi.

Przy takich założeniach kryzys finansów publicznych (choćby z tytułu przekroczenia konstytucyjnego limitu długu publicznego, który wynosi 60 proc. PKB) w Polsce jest nieunikniony. Pytanie, czy rzeczywiście jesteśmy na to skazani?

Na szczęście, zdaniem ekonomistów, niekoniecznie. Jak zauważają, w ogóle prognozowanie w horyzoncie dziesięciu lat jest obarczone dużą niepewnością, a modele KE opierają się na konserwatywnych złożeniach. – Dlatego te projekcje należy to potraktować jako sygnał ostrzegawczy, a nie wyrocznię na przyszłość – zaznacza Jakub Rybacki, główny ekonomista Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Niemniej zadłużenie Polski (w wymiarze nominalnym i w relacji do PKB) rzeczywiście według ekspertów będzie w najbliższych latach się zwiększał. Choćby z tego względu, że jesteśmy w okresie spowolnienie gospodarczego, a wydatki publiczne, np. te dotyczące obronności (do których wzrostu zobowiązał się rząd), związane z inflacją (która wymusza waloryzację świadczeń społecznych i inny budżetowych zobowiązań) czy obsługi długi, będą rzeczywiście intensywnie rosły.

– Projektowany przez KE kryzys finansów publicznych jest do uniknięcia, ale wymagałoby to podjęcia trwałych działań zmniejszających strukturalny, taki systemowy deficyt w finansach publicznych, z którym obecnie mamy do czynienia – podkreśla więc Sławomir Dudek, prezes IFP. – Kluczowa jest też zmiana polityki gospodarczej, tak by była ona nastawiona na wzrost konkurencyjności polskiej gospodarki i wzrost PKB w średnim i długim okresie. Na razie z tym nie jest dobrze – zaznacza też Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP.