Dochody państwa niższe o 37 mld zł

Jeszcze kilka dni temu minister finansów oburzał się, gdy ”Rz” pisała, że deficyt budżetowy będzie większy. Wczoraj przyznał, że zaprzeczał, choć z drugiej strony nie negował takiego posunięcia.

– Już w grudniu zapowiadaliśmy nowelizację i nie pomyliliśmy się – powiedział Jacek Rostowski po posiedzeniu rządu. Ale się pomylił, bo wówczas utrzymywał, że wzrost gospodarczy sięgnie 3,7 proc. PKB, miesiąc później, że 1,7 proc., a wczoraj ogłosił, że 0,2 proc. A i to może być zbyt optymistyczna prognoza. Z ankiety ”Rz” przeprowadzonej wśród 14 ekonomistów wynika, że czeka nas stagnacja, recesję na poziomie 1,8 proc. wieszczy zaś BNP Paribas. Komisja Europejska mówi o skurczeniu się gospodarki o 1,4 proc, zaś MFW – o -0,5 proc.

W tej sytuacji najnowsze wyliczenia rządu, że w budżecie zabraknie 37 mld zł, mogą się okazać niedoszacowane. Jeśli wpływy podatkowe w kolejnych miesiącach nadal będą niższe od ubiegłorocznego poziomu, to rząd musi się liczyć z tym, że niedobór będzie większy i przekroczy 40 mld zł.

– Rząd stał przed koniecznością zwiększenia deficytu o 7 – 11 mld zł – mówi Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu. – Wybrał kwotę, która wynika z szacowanych ubytków we wpływach podatkowych i możliwej do ściągnięcia dywidendy.

Ekonomista podkreśla jednak, że w jego opinii to przynajmniej o 5 mld zł za mało. – Nie wykluczam jednak, że rząd będzie chciał więcej wycisnąć z dywidend, o czym nie chce teraz głośno mówić – wyjaśnia Jankowiak. Dopuszcza też scenariusz, w którym na jesieni gabinet przeprowadzi drugą nowelizację budżetu, choć nie ukrywa, że byłoby to nierozsądne. – Lepiej byłoby od razu ustawić poziom deficytu wyżej, aby potem nie mieć problemu przy konstruowaniu budżetu na 2010 rok – twierdzi. – KE spodziewa się bowiem, że w przyszłym roku deficyt zacznie maleć, a przy takim scenariuszu niewykluczona jest odwrotna sytuacja.

Ekonomiści są zdania, że gdyby rząd odważniej znowelizował budżet, nic złego by się nie stało. – Rynek nie zareagował na informację o zwiększeniu deficytu o

9 mld zł, to znak, że zaakceptował ten poziom bez żadnych wątpliwości – wyjaśnia Jakub Borowski, główny ekonomista Invest-Banku. – Złoty był stabilny, podobnie rentowność polskich obligacji. Tylko w przypadku dziesięcioletnich papierów rento- wność nieznacznie skoczyła, aby po konferencji rządu wrócić do poprzedniego poziomu.

Ekonomista podkreśla jednak, że w dłuższej perspektywie nie unikniemy wzrostu rentowności naszych papierów, tym bardziej że potrzeby pożyczkowe kraju – jak pokazała nowelizacja budżetu – znacznie wzrosną. Dodatkowych 10 mld zł pożyczyć będzie musiał Fundusz Drogowy na sfinansowanie inwestycji, co najmniej 5 mld zabraknie w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i on także będzie się ratował kredytami. Poza tym rząd będzie musiał wyemitować dodatkowe bony i obligacje na pokrycie wyższego o 9 mld zł deficytu. To pokazuje, że deficyt całego sektora finansów publicznych wzrośnie o 24 mld zł i osiągnie poziom 6,6 proc. PKB szacowany przez KE. – W sumie w tym roku ten deficyt może sięgnąć 75 mld zł – wylicza prof. Jerzy Osiatyński z PAN.

Tymczasem Międzynarodowy Fundusz Walutowy zaleca Polsce zwiększenie deficytu sektora finansów publicznych nie więcej niż do 5,5 proc. PKB. W 2008 roku wyniósł on 3,9 proc. PKB. To byłby kompromis między trzymaniem funduszy publicznych w ryzach a lekką stymulacją fiskalną gospodarki – ocenili analitycy MFW. Raczej nie wróżą oni wzrostu polskiego PKB, tylko raczej spadek o 0,5 proc.

Fundusz doradza też Radzie Polityki Pieniężnej dalsze cięcia stóp procentowych. Jego zdaniem dalsze luzowanie polityki pieniężnej nie powinno osłabić złotego, bo Rada przez ostatnich dziesięć lat zbudowała wiarygodność i cięcia nie zaniepokoją inwestorów. Ponadto w ostatnich miesiącach złoty stracił najwięcej ze wszystkich walut regionu, co może sugerować, że jest niedowartościowany.

– Ograniczenie deficytu do sugerowanego przez MFW poziomu może się udać, bo raczej nie zdołamy wydać całej kwoty przewidzianej na inwestycje infrastrukturalne – mówi Borowski. – Eksperci twierdzą, że zdołamy zagospodarować zaledwie 20 proc. zaplanowanej kwoty.