Musimy rozwiązać ten problem

Rosja grozi blokadą systemu TIR i transportu drogowego od 1 grudnia, jeżeli Unia Transportu Drogowego IRU nie zapłaci Federalnej Służbie Celnej Rosji 650 mln dol. Sekretarz Generalny IRU Umberto de Pretto mówi jak może wyglądać przyszłość europejskiego handlu oraz Konwencji TIR.

Publikacja: 22.11.2013 12:34

Musimy rozwiązać ten problem

Foto: Flickr/IRU

Jaka jest przyszłość europejskiego handlu z Rosją po zablokowaniu przez ten kraj transportu drogowego?

Jeżeli do tego dojdzie, straty będą liczone w setkach miliardów euro. Niebezpieczeństwo wprowadzenia blokady istnieje i jeżeli tak się stanie, największe straty poniesie Rosja. 90 proc. importu do Rosji odbywa się pod osłoną karnetu TIR, więc koszty dodatkowych ubezpieczeń poniesie rosyjski konsument. Nie jest to zatem protekcjonizm, ale odwrotna sytuacja. Jednak pozostaję optymistą, mam nadzieję, że wszyscy ochłoną i zwycięży zdrowy rozsądek oraz sprawiedliwość.

Co zatem stało się?

W lipcu Federalna Służba Celna Rosji ogłosiła, że wprowadza dodatkowe ubezpieczenia należności celno-podatkowych. Decyzję uzasadniła w trzech punktach: po pierwsze ASMAP (zrzeszenie przewoźników gwarantujące należności) winien jest budżetowi państwa 650 dol. Nie ma jednak żadnych dokumentów, że taki jest stan faktyczny. Jeżeli rząd pokaże je, zapłacimy całą sumę. Wszystko co byliśmy winni zostało zapłacone na podstawie porozumień lub wyroków sądowych. Zapewniam, że nie jesteśmy winni rosyjskiemu skarbowi państwa nawet centa. Po drugie administracja przekonywała, że wzrosła liczba szkód. Jednak fakty mówią coś przeciwnego. W ostatnich trzech latach było tylko 8 przypadków niezapłacenia należności celno-podatkowych, to chyba najmniejsza szkodowość na świecie. Ostatni argument wytoczony przez administrację celną mówi o niezgodności porozumień z ASMAP-em z krajowym prawem celnym. Jednak porozumienia z ASMAP-em wynikają z międzynarodowej Konwencji TIR, której Rosja jest sygnatariuszem, a prawo międzynarodowe jest nad krajowym. Więc argumenty władz celnych Rosji są fałszywe.

Ale co mogą z tym zrobić przewoźnicy oraz handlowcy? Przecież 1 grudnia jest za chwilę.

W piątek spotykam się w Stambule z przedstawicielami rosyjskiej służby celnej i mam nadzieję, że dojdzie do porozumienia.

Jaka jest zatem przyszłość systemu TIR?

Niezależnie od Rosji, Chiny są bardzo zainteresowane uruchomieniem systemu TIR i władze zapowiedziały, że to uczynią. Gdy to się stanie, cała Azja Południowo-Wschodnia też dołączy do Konwencji TIR. Na tamtejszych przejściach granicznych są wielkie opóźnienia, więc karnet TIR będzie dużym ułatwieniem dla tamtejszych gospodarek. Przesył kontenerów z Chin do USA będzie mógł odbywać się pod osłoną karnetu TIR. Meksyk także planuje wejść do system TIR, bo ułatwi dostęp do amerykańskiego rynku. Kontynent afrykański chce w 2017 roku powołać strefę wolnego handlu do 2017 roku, a system TIR jest narzędziem ułatwiający handel.

Jaki jest sens korzystania z karnetów TIR, jeżeli kontener z Chin do USA jest przewożony tylko przez jedną granicę?

Karnet TIR ułatwia przejście nawet jednej granicy. Jeżeli fabryka gdzieś w środku Chin zapełni towarem kontener, używając karnetu TIR może go na miejscu odprawić celnie i wysłać do portu. Tam nie musi już czekać dwóch lub czterech tygodni na odprawę, ale od razu może być załadowany na statek i wysłany do USA. W tamtejszym porcie pojemnik może trafić bezpośrednio do odbiorcy, który odprawi go celnie. W ten sposób można zaoszczędzić wielkie pieniądze na niepotrzebnej rozbudowie portów. Dokładnie z tego powodu Konwencją TIR zainteresowane są Zjednoczone Emiraty Arabskie. Zamiast rozbudowywać port w Dubaju mogą zmienić procedury. Przykładem korzyści z Konwencji TIR może być marokański port Tanger Med, gdzie kontenery po wyładunku czekały 2 tygodnie na odprawę. Po wprowadzeniu systemu TIR kontenery wyjeżdżają po godzinie.

Wracając do Chin, jak system TIR może tam działać, skoro Rosja go nie uznaje?

Chiny będą wysyłać towary do Europy drogą lądową z osłoną karnetu TIR, ale zrobią to wokół Rosji. Rosja straci ten cały ruch, nie zarobi na przewozach. Nie ma sensu wychodzić z systemu TIR, jeżeli cały świat włącza się do niego. Strategia to rozszerzenie systemu TIR.

Jednak bez systemu TIR w Rosji stracą polskie firmy. Ciężarówka bez karnetu TIR nie przejedzie z Polski do np. Kazachstanu lub do Chin.

Są jednak inne rynki. Dziś połowa karnetów TIR używana jest w Rosji, więc na zablokowaniu systemu stracą przede wszystkim Rosjanie i Rosja. Dzięki karnetom TIR administracja celna Rosji dostaje 99,9992 procent należności celnych. Proszę wskazać inny system, który byłby równie skuteczny i do tego tak tani. Gwarancja TIR na 100 dol. kosztuje 7 centów, gdy w Rosji za bankową trzeba zapłacić 8 dol.!

Konwencja TIR powstała dzięki porozumieniu polityków. Czy IRU ma wsparcie polityczne i czy jest w stanie pokonać ten kryzys?

Pierwszą instytucją, która wsparła IRU podczas kryzysu rosyjskiego była ONZ. Wykazała, że to co robi Rosja jest pogwałceniem międzynarodowego prawa w pięciu punktach. Również Komisja Europejska wsparła IRU, bo europejski eksport do Rosji korzysta z karnetów TIR. Jeżeli zostaną one zastąpione innymi ubezpieczeniami, dodatkowe gwarancje będą kosztowne, spowodują opóźnienia na granicach. Co najgorsze, to nie są gwarancje, lecz pozwolenia na wjazd. Nie mają systemu śledzenie wbudowanego w system TIR, nie wiadomo dokąd pojadą ciężarówki, więc ściągalność należności i bezpieczeństwo obrotu będzie żadne. Co najważniejsze, Najwyższy Sąd Arbitrażowy wydał wyrok, potwierdzający niezgodność z prawem działań administracji rosyjskiej, a mimo to nie zmieniła swoje postępowania. To mnie zadziwia, bo w tym sensie społeczeństwo rosyjskie jest bezprawne.

Zgromadzenie Ogólne IRU zobowiązało prezesa IRU Janusza Łacnego do napisania listów do sekretarza generalnego ONZ Ban Ki-moona oraz przewodniczącego Komisji Europejskiej Manuela Barroso, informujących o łamaniu prawa w Rosji. Zwracamy się w ten sposób z prośbą o interwencję obu instytucji u Putina, aby przywrócił porządek i działanie prawa w Rosji.

Jakie narzędzia ma międzynarodowa społeczność w walce z Rosją?

Jeżeli 1 grudnia Rosjanie wprowadzą nowe gwarancje, zaskarżymy ten kraj do WTO. Bo to łamanie nie tylko Konwencji TIR, ale także reguł WTO, ponieważ działalność Rosji uderza w wymianę handlową, tworzy dla niej bariery.

Czy to rzeczywiście taki skuteczny sposób nacisku? Meksykanie od 30 lat walczą o wjazd swoich ciężarówek do USA.

Od 15 lat namawiam Meksyk do przyjęcia Konwencji TIR. Jeżeli uczyni to, Amerykanie będą musieli przyjąć przewożony pod osłoną karnetu TIR kontener, bo są członkami tej konwencji. Sprawę znam niemal z pierwszej ręki, jestem Kanadyjczykiem i brałem udział w pracach nad stworzeniem porozumienia o wolnym handlu pomiędzy Kanadą i USA. Gdy strefa została rozszerzona o Meksyk (wtedy powstała NAFTA), dostrzegałem tego skutki. W NAFTA można wbudować wiele wyjątków. Jeżeli jest problem w NAFTA, dokąd można iść ze skargą? Do Waszyngtonu? W przypadku Konwencji TIR można odwołać się do ONZ.

Należności celno-podatkowe gwarantuje również unijna Wspólna Procedura Tranzytowa. Czy może ona zastąpić system TIR?

Paradoksalnie rosyjski kryzys może pomóc przywrócić działanie systemu TIR w UE, który został zakazany w 1968 roku. Jeżeli mówimy o wolnym rynku i konkurencji, wprowadźmy ją i dajmy przewoźnikom wybór. Co więcej, system tranzytowy to jedynie pozwolenie na wjazd do Unii, natomiast TIR umożliwia tranzyt nawet przez 10 krajów. Jest także bezpieczniejszy dla władz skarbowych. W latach 90, gdy miały miejsce wielkie nadużycia systemu TIR, 0,1 proc. wartości ceł nie zostało zapłaconych przez przewoźników używających karnetów TIR, gdy w procedurze tranzytowej co dziesiąty przejazd nie został rozliczony! To jest system zdecentralizowany i stąd niebezpieczny. A wracając do kryzysu TIR musi on zostać rozwiązany.

Rozmawiał Robert Przybylski

Jaka jest przyszłość europejskiego handlu z Rosją po zablokowaniu przez ten kraj transportu drogowego?

Jeżeli do tego dojdzie, straty będą liczone w setkach miliardów euro. Niebezpieczeństwo wprowadzenia blokady istnieje i jeżeli tak się stanie, największe straty poniesie Rosja. 90 proc. importu do Rosji odbywa się pod osłoną karnetu TIR, więc koszty dodatkowych ubezpieczeń poniesie rosyjski konsument. Nie jest to zatem protekcjonizm, ale odwrotna sytuacja. Jednak pozostaję optymistą, mam nadzieję, że wszyscy ochłoną i zwycięży zdrowy rozsądek oraz sprawiedliwość.

Pozostało 93% artykułu
Biznes
Ministerstwo obrony wyda ponad 100 mln euro na modernizację samolotów transportowych
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Biznes
CD Projekt odsłania karty. Wiemy, o czym będzie czwarty „Wiedźmin”
Biznes
Jest porozumienie płacowe w Poczcie Polskiej. Pracownicy dostaną podwyżki
Biznes
Podcast „Twój Biznes”: Rok nowego rządu – sukcesy i porażki w ocenie biznesu
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Biznes
Umowa na polsko-koreańską fabrykę amunicji rakietowej do końca lipca