Zwolnienia z VAT pod kontrolą Brukseli

Komisarz ds. podatków Algirdas Semeta oświadczył, że istniejący od 40 lat system podatku od towarów i usług VAT wymaga kompletnej przebudowy, bo tworzy bariery dla wewnętrznego rynku, hamuje wzrost i handel. — Fundamentalne zmiany nie są więc opcją, a koniecznością — stwierdził na konferencji prasowej w Londynie. — System wymaga uproszczenia, aby nie sprzyjał oszustwom i generował więcej pieniędzy do potrzebujących ich rządów.

Bruksela nie ma planów podwyższenia minimalnej stawki 15 proc. Obecny system opiera się na przejściowych podstawach prawnych, bo kraje Unii mogą nie zgodzić się na trwały reizm podatku, który dał w 2009 r. 783 mld euro. Obecnie VAT zapewnia jedną piątą dochodów państw, a Bruksela nalega na nie, by poszerzyły podstawę poboru.

- Ograniczenie korzystania z niższych stawek czy wyłączeń z podatku mogłoby zapewnić krajom znaczne nowe przychody, bez obciążania ich obywateli dalszymi podwyżkami standardowych stawek — dodał Semeta.

Bruksela zaproponuje bardziej neutralne i uproszczone ramy VAT od opłat w transporcie autobusowym i kolejowym. Komisarza Semetę czeka więc ciężka batalia.

- Moim zdaniem to iluzja, a oni są politycznymi straceńcami — uważa szef pionu podatków w instytucji księgowania ACCA, Chas Roy-Chowdhury. — Znikome są szanse likwidacji tych wyłączeń, bo dojdzie do walki ze wszystkimi krajami i Komisja Europejska nie wygra.

Z kolei Stephen Cleclough, partner firmy doradczo-kontrolnej PwC uważa, że cały problem z VAT dotyczy wyłączeń, zwłaszcza gdy konkurują ze sobą podmioty publiczne i prywatne. Te pierwsze nie pobierają zwykle VAT, a te drugie muszą to robić.

- Nie będzie to więc łatwe — uważa. — Istnieje jednak powszechna akceptacja wśród władz i całkiem wielu polityków w Europie, że musimy osiągać większe przychody z VAT, a obecne zwolnienia z niego zaplanowano w latach 70., kiedy było znacznie więcej firm państwowych — dodał.

Semeta stwierdził, że nie chodzi o likwidację wszystkich zwolnień, ale należy ocenić, które z nich są uzasadnione, wiec on przedstawi „kandydatury" do końca 2013 r.

W przeszłości rozmowy o VAT były bardzo trudne i często zamieniały się w wolną amerykankę targów, bo każda zmiana wymagała zgody wszystkich 27 krajów. Potrzebowały one wielu lat, aby w 2009 r. osiągnąć porozumienie zezwalające 17 krajom na stałe niższe stawki od pewnych pracochłonnych usług: remontów domów i mieszkań, napraw rowerów czy mycia okien. W zamian za to Portugalii pozwolono na niższą stawkę VAT od myta przez mosty w Lizbonie, a Cyprowi od butli na gaz.

Semeta stwierdził, że gdyby zlikwidować wszystkie niższe stawki, to typową stawkę można by obniżyć w niektórych przypadkach o 7,5 pkt proc. bez żadnej szkody dla ogólnych przychodów. Londyn w reakcji na propozycje Semety dał znać, że zawetuje wszelkie próby likwidacji zerowej stawki VAT na żywność, prasę i odzież dla dzieci.

Wśród innych propozycji komisarza uproszczenia systemu VAT znajdują się: rozszerzenie istniejącego systemu jednego punktu poboru (one-stop shop) w handlu transgranicznym, typowa deklaracja podatkowa dostępna we wszystkich językach oraz wzmocnienie systemów zapobiegania oszustwom i stworzenie nowych mechanizmów szybkiego reagowania.