KNF: niepokojąca sytuacja w SKOK-ach i bankach spółdzielczych

Mimo silnego spowolnienia tempa wzrostu polskiej gospodarki sytuacja sektora bankowego pozostała stabilna. Tak I półrocze ocenia Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).

Wynik finansowy netto na koniec czerwca 2013 r. sięgnął niemal 8,2 mld zł i był o 150 mln zł wyższy niż rok wcześniej. Trzeba jednak podkreślić, że wyniki większości banków były niższe niż przed rokiem, 17 z nich odnotowało stratę, a poprawa wyniku ogólnego nie byłaby możliwa, gdyby nie jednorazowa transakcja sprzedaży części aktywów przez jeden duży bank.

Znacznemu obniżeniu uległ wynik działalności bankowej.  Był niższy o ponad 2 mld zł, 6,9 proc.

Najbardziej spadł wynik odsetkowy, co wynikało z silnej redukcji stóp procentowych NBP. Spadku przychodów nie udało się zrównoważyć spadkiem kosztów odsetkowych ani wzrostem akcji kredytowej.

Pogorszenie efektywności

Głównym źródłem stabilizacji lub poprawy wyników w części banków było zmniejszenie ujemnego salda odpisów i rezerw – o ponad 1,5 mld zł, prawie 31 proc. To jednak niekoniecznie oznacza poprawę jakości kredytów.

Banki tworzyły wcześniej wysokie odpisy, ostrzejsze są obecnie regulacje nadzorcze. KNF nie wyklucza jednak, że w obliczu znacznego spadku wyniku działalności bankowej niektóre banki starały się poprawić swoje wyniki finansowe w drodze bardziej liberalnej wyceny ryzyka, a w rezultacie niższych odpisów.

Konsekwencją osłabienia wyników finansowych było pogorszenie podstawowych miar efektywności działania (wskaźnik koszty/dochody wzrósł z 50,3 w I połowie ubiegłego roku do 53,4 w pierwszej połowie tego roku, ROA obniżył się z 1,28 do 1,19, a ROE z 11,7 do 10,8).

Warto natomiast podkreślić, że fundusze własne banków wzrosły z 129,0 mld zł na koniec ubiegłego roku do 135,9 mld zł na koniec czerwca tego roku, współczynnik wypłacalności – z 14,7 proc. do 15,2 proc., a Tier 1 z 13,1 proc. do 13,7 proc.

Banki posiadające współczynnik wypłacalności na poziomie poniżej 12 proc. lub Tier 1 niższy od 9 proc. mają tylko odpowiednio 13,7 proc. i 2,3 proc. aktywów sektora bankowego.

Jak jednak podkreśla KNF, że względu na podwyższone ryzyko w otoczeniu zewnętrznym, niepewność co do koniunktury, jak też już zakumulowane ryzyko w bilansach banków, konieczne jest utrzymanie mocnej bazy kapitałowej, a w przypadku niektórych banków jej dalsze wzmocnienie.

Banki spółdzielcze nie są przystosowane do obecnej sytuacji

Sytuacja banków spółdzielczych jest gorsza niż komercyjnych. Miały one po pierwszym półroczu tego roku wynik niższy niż przed rokiem.

Jak zwraca uwagę Komisja Nadzoru Finansowego, narasta deficyt w operacjach z osobami prywatnymi, co spowodowane jest wysokim oprocentowaniem depozytów. Z kolei spadek oprocentowania depozytów banków spółdzielczych w bankach zrzeszających spowodował zmniejszenie wyniku odsetkowego od banków. Rosną też ich koszty.

Zdaniem KNF banki spółdzielcze – jako sektor – nie są przystosowane do działania w warunkach niskiej inflacji i niskich stóp procentowych. Komisja uważa, że konieczna jest zmiana modelu funkcjonowania zrzeszeń.

Najgorzej w SKOK

Jeszcze gorzej jest z finansami SKOK. Sektor rozwija się dynamicznie – aktywa wzrosły o 9 proc., a wartość depozytów o 9,6  proc. Kasom przybyło ponad 61 tys. nowych członków.

Jednak sytuacja kapitałowa kas jest trudna. Wysokość funduszy własnych jest nieadekwatna do prowadzonej działalności. Współczynnik wypłacalności w sektorze obniżył się z 1,83 proc. na koniec grudnia 2012 r. do 1,2 proc. na koniec czerwca 2013 r.

KNF zwraca uwagę na podwyższone ryzyko płynności w wyniku niedopasowania terminów wymagalności pasywów i zapadalności aktywów. Działalność kredytowo-pożyczkowa finansowana jest głównie środkami krótkoterminowymi (depozytami o wymagalności do 6 miesięcy).

Na koniec I półrocza 44 kasy były objęte postępowaniami naprawczymi. Kasa Krajowa udzieliła kasom w czerwcu i lipcu 2013 r. 180,5 mln zł pomocy z funduszu stabilizacyjnego. W sierpniu pomoc wzrosła do 188,8 mln zł.