Rezygnacja z LIBORU już nie jest tabu wśród decydentów

Prezesi najważniejszych banków centralnych liczą się z tym, że zaufania do stóp LIBOR, którymi banki przez lata manipulowały, nie da się odbudować i będą one wymagały zastąpienia innymi miernikami kosztu kredytu w światowej gospodarce. Będzie to tematem ich spotkania zaplanowanego na początek września.

Niewykluczone, że podobny los spotka szereg regionalnych odpowiedników LIBOR, z których niektóre są jeszcze bardziej podatne na manipulacje. Przegląd procedur obliczania lokalnych międzybankowych stóp procentowych zapowiedziały już nadzory finansowe w Hongkongu, Japonii, Korei Płd., Singapurze i Szwecji.

Rozmowy na szczycie

Spotkanie szefów banków centralnych w Bazylei poświęcone przyszłości LIBOR zaproponował gubernator Banku Anglii Mervyn King. To bowiem w Londynie, pod auspicjami Brytyjskiego Stowarzyszenia Bankowców (BBA), stopy te są obliczane. Tydzień później sprawą zajmie się Rada Stabilności Finansowej (FSB), istniejące od 2009 r. ciało nadzorujące i rekomendujące zmiany w światowym systemie finansowym, w skład którego wchodzą szefowie banków centralnych, organizacji nadzorczych i ministerstw finansów państw G20 oraz przedstawiciele kilku międzynarodowych instytucji.

LIBOR to rodzina 150 stóp wskazujących obowiązujące na londyńskim rynku międzybankowym oprocentowanie pożyczek w dziesięciu różnych walutach na okres od jednego dnia do roku. Oblicza je każdego dnia agencja Reuters na podstawie szacunków kilkunastu banków co do tego, ile kosztowałoby je zaciągnięcie kredytu w innych instytucjach z tego gremium. Z tymi stawkami powiązane jest oprocentowanie produktów finansowych – w tym kredytów i lokat w euro i frankach – o wartości kilkuset bilionów dolarów.

Im więcej, tym lepiej

Procedura obliczania LIBOR budzi wątpliwości co najmniej od 2008 r., ale o sprawie zrobiło się głośno pod koniec czerwca, gdy nadzory finansowe USA i Wielkiej Brytanii ukarały za to bank Barclays.

Dziś wiadomo, że w trakcie kryzysu finansowego z ostatnich lat niemal wszystkie banki uczestniczące w procesie ustalania LIBOR podawały Reutersowi zaniżone koszty zadłużania się, by poprawić swoją reputację. Dane te, które są także publikowane, uchodzą bowiem za miernik wiarygodności banków w oczach kontrahentów.

Wcześniej, przed kryzysem, banki często starały się zaniżać lub zawyżać LIBOR, aby poprawić swoje wyniki z inwestycji. O udział w tym procederze podejrzewane są, oprócz Barclaysa, m.in. Deutsche Bank, HSBC, Societe Generale i Credit Agricole.

– Dla LIBOR, jeśli nie da się go naprawić, istnieją alternatywy – ocenił gubernator Banku Kanady Mark Carney, przewodniczący FSB. Jak sprecyzował, konieczne może być przyjęcie za punkt odniesienia dla oprocentowania produktów finansowych jakiejś stopy, która oddawałaby faktyczne koszty transakcji między bankami. W tym samym duchu wypowiedział się wczoraj szef Rezerwy Federalnej Ben Bernanke. Obaj wskazali na możliwość zastąpienia LIBOR m.in. stopami OIS lub repo.

Rezygnacja z LIBOR mogłaby jednak być kłopotliwa, bo wymagałaby kosztownych zmian w kontraktach finansowych, które opierają się na tych stawkach.

Część ekspertów liczy więc na to, że wystarczy usprawnić proces ich obliczania, np. zwiększając liczbę uczestniczących w nim banków. Wówczas każda instytucja z osobna miałaby mniejszy wpływ na wysokość LIBOR. Podejrzenia, że inne podobne stawki, np. szwedzki STIBOR, są jeszcze bardziej podatne na manipulacje, są związane właśnie z tym, że ustala je niewielka liczba instytucji.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora g.siemionczyk@rp.pl