Spadną marże banków

Tylko trzy spośród dziesięciu dużych giełdowych banków zwiększyły w ciągu ostatniego roku marżę odsetkową (różnica między odsetkami płaconymi a pobieranymi przez bank). Słabsi zostali pokonani przez rekordowo niskie stopy procentowe (ale wciąż dużo wyższe niż na zachodzie Europy) i zarobili nie tylko mniej niż w 2013 r., ale w kilku przypadkach także mniej niż kiedykolwiek wcześniej.

Duże spadki

Najsłabiej w całym zestawieniu (wzorowaliśmy się na kwartalnych danych Bloomberga) wypada Bank Handlowy. Marża odsetkowa w tej spółce spadła w ciągu roku z 3,4 proc. do 2,7 proc. (-22 proc. rok do roku). Wiceliderem spadków został BZ WBK z wynikiem 3,47 proc. (-11,5 proc.), a tuż za nim uplasował się BPH (-9,7 proc.).

Spadki nie dotknęły jednak wszystkich przedstawicieli sektora. Wzrost marży zanotowały bowiem Bank Millennium (z 2,25 proc. do 2,54 proc.), Alior Bank (z 4,55 proc. do 4,83 proc.) oraz Getin Noble Bank (z 2,26 proc. do 2,36 proc.).

Zdaniem analityków ma to związek ze zmianami w księgowaniu bancassurance oraz dużym udziale kredytów gotówkowych, które dla banków są znacznie bardziej zyskowne niż np. wieloletnie kredyty hipoteczne. Jednocześnie są bardziej ryzykowne (nie mają zabezpieczenia). Marża pełni zatem rolę premii za ryzyko, na które decyduje się kredytodawca.

Będzie jeszcze gorzej

Powyższe dane dotyczą jednak III kwartału 2014 r. Od tamtej pory Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się na obniżkę stóp procentowych o 50 punktów bazowych. Co gorsza (dla banków), o 100 pkt baz. spadła też stopa lombardowa, której czterokrotność wyznacza maksymalne oprocentowanie kredytów konsumpcyjnych (np. kredyt gotówkowy, karta kredytowa). – To właśnie ten ostatni spadek sprawia, że wpływ cięcia stóp będzie bardziej dotkliwy niż wcześniej – zauważa Michał Sobolewski, analityk DM BOŚ.

– Nie ma już wątpliwości, że marże odsetkowe spadną. I to we wszystkich giełdowych bankach. Bez wyjątku – prognozuje Kamil Stolarski, analityk BESI.

W podobnym tonie wypowiada się Marcin Materna, szef analityków Millennium DM. – Oczywiście banki będą próbowały jakoś odrobić część tego ubytku. Mogą to uczynić np. poprzez wzrost kosztów pozaodsetkowych, czyli prowizji i opłat związanych z kredytem – podkreśla. Sęk w tym, że jego zdaniem na rynku nie ma zbyt dużego popytu na kredyt konsumpcyjny, gdzie takie działania mogłyby najszybciej zaowocować.

Zdaniem analityków spadek marż odsetkowych będzie również widoczny w wynikach za I kwartał 2015 r. – Wynika to z opóźnionej wrażliwości niektórych banków, np. Getin Noble Banku i PKO BP, które mają duży udział depozytów długoterminowych, na których zmniejszą oprocentowanie (a więc ograniczą straty – red.) później niż jego konkurenci – zaznacza Stolarski.

Marże działają bowiem zarówno po stronie aktywów, jak i pasywów. Niższy zarobek z kredytów banki starają się m.in. odrobić niższym oprocentowaniem depozytów. Problem tylko w tym, że te i tak są już na wyjątkowo niskim poziomie. Znalezienie dziś lokaty na więcej niż 3,5 proc. w skali roku niemal graniczy z cudem.

Szansa na poprawę

Co więcej, analitycy szacują, że w I połowie 2015 r. Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje się na kolejną redukcję stóp procentowych. – A to z kolei może wydłużyć okres niepewności i niższych marż na II i III kwartał 2015 r. – tłumaczy Sobolewski. Jego zdaniem w II połowie roku możemy jednak zobaczyć przyspieszenie akcji kredytowej, które zrekompensuje bankom spadek marż.

Kto najszybciej będzie mógł ją rozkręcić? Mówiąc najprościej, skorzysta ten, którego będzie na to stać. Według szacunków Stolarskiego najtaniej środki na udzielanie kredytów zdobywa Bank Handlowy (1 proc.), mBank (1,3 proc.) i Bank Pekao (1,4 proc.), a najdrożej Getin Noble Bank (3,5 proc.) oraz Bank Millennium (2,3 proc.).