Wydanie zaświadczenia o odbyciu aplikacji radcowskiej, nie pozbawia statusu aplikanta

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpatrzeniu sprawy niedoszłej radczyni prawnej, która mimo tego, że nie zdała egzaminu radcowskiego, starała się o zastępowanie radcy prawnego przed sądami i organami ścigania. Kobieta początkowo zażądała, by ORRP wydało jej zaświadczenie o wpisie na listę aplikantów radcowskich.

Okręgowa Rada opatrzenie rozumiejąc żądanie, odmówiła wnioskodawczyni wydania zaświadczenia o statusie aplikanta radcowskiego. Stwierdziła, że kobieta utraciła status aplikanta radcowskiego wraz z odbyciem aplikacji radcowskiej, co zostało potwierdzone wydanym zaświadczeniem. ORRP wskazała, że utrata statusu aplikanta nastąpiła z mocy prawa zaraz po ukończeniu przez nią aplikacji i otrzymaniu zaświadczenia o jej odbyciu.

Kobieta złożyła zażalenie do Krajowej Rady, zwracając uwagę na niespójność pomiędzy żądaniem wydania zaświadczenia o wpisie na listę aplikantów radcowskich, a podjętą uchwałą, którą odmówiono wydania zaświadczenia o posiadaniu statusu aplikanta. We wrześniu 2012 roku KR uchyliła uchwałę Okręgowej Rady.

OR wezwała byłą aplikantkę do sprecyzowania wniosku, pod rygorem pozostawienia go bez rozpoznania.

Kobieta wyjaśniła, że wnosi o wydanie zaświadczenia o wpisie na listę aplikantów radcowskich, również o wydanie zaświadczenia o posiadaniu statusu aplikanta radcowskiego oraz o wskazanie podstawy prawnej żądania zapłaty przez nią składek członkowskich za okres od 1 lipca 2012 roku.

OR odmówiła wydania zaświadczenia o posiadaniu statusu aplikanta radcowskiego, umożliwiającego zastępowanie radcy prawnego przed sądami i organami ścigania. Wyjaśniła, że osoba, która ukończyła aplikację radcowską (co zostało potwierdzone zaświadczeniem) nie jest uprawniona zarówno do zastępowania radcy prawnego, jak i sporządzania i podpisywania pism procesowych.

Kobieta ponownie zwróciła się do Krajowej Rady, by ta zreformowała uchwałę OR. Powołała się na stanowisko Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji wskazując, że osoba będąca aplikantem radcowskim posiada ten status dopóki w obrocie prawnym znajduje się uchwała o wpisie na listę aplikantów radcowskich. Przytoczyła również postanowienie Sądu Najwyższego o sygn. I PK 185/11, w którym SN orzekł, iż ustawodawca odszedł od stworzenia konstrukcji ram czasowych statusu aplikanta oraz na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o sygn. VIII SA/Wa 590/11, wywodząc z niego, że skreślenie z listy aplikantów radcowskich jest jedyną drogą do pozbawienia statusu aplikanta.

Krajowa Rada wyraziła pogląd, że aplikacja radcowska rozpoczyna się pierwszego stycznia każdego roku i trwa trzy lata. Zatem okres trwania aplikacji radcowskiej, nie podlega wydłużeniu nawet wobec uzyskania wyniku negatywnego z egzaminu radcowskiego. Nie podzieliła również argumentacji zawartych w orzeczeniach, w szczególności z tego powodu, że jedno z nich dotyczyło statusu aplikanta adwokackiego. Stwierdziła, iż biorąc pod uwagę, iż ustrój samorządu adwokackiego i radcowskiego jest zbliżony, to jednak pozostałe rozbieżności w organizacji nie pozwalają na stosowanie analogii.

Kobieta w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, wyraziła przekonanie, że nie można wyrokować, iż wydanie zaświadczenia o ukończeniu aplikacji radcowskiej równoznaczne jest z utratą statusu aplikanta radcowskiego. Jej zdaniem wydanie zaświadczenia nie ma żadnego wpływu na status aplikanta, gdyż jest jedynie wymogiem formalnym, które umożliwia przystąpienie do egzaminu radcowskiego. Dodała, że osoba posiada status aplikanta radcowskiego dopóki w obrocie prawnym znajduje się uchwała o wpisie na listę aplikantów radcowskich, czyli do momentu podjęcia uchwały o skreśleniu z listy lub stwierdzenia wygaśnięcia uchwały o wpisie w trybie przepisów k.p.a.

5 grudnia 2013 roku warszawski Sąd Administracyjny uchylił obie uchwały organów radcowskich.

WSA orzekł, że w rozpoznawanej sprawie doszło do naruszenia procedury administracyjnej. Samorząd bezzasadnie uznał, iż kobieta z chwilą wdania zaświadczenia o odbyciu aplikacji utraciła status aplikanta radcowskiego. Sąd posłużył się wyrokiem SN o sygn. akt I PK 185/11, na który zwróciła już wcześniej uwagę niedoszła radczyni. Argumentację w nim zawartą WSA przyjął jako własną.