Opinia partnera Cyklu Analizy "Rzeczpospolitej"
Gdyby spojrzeć na przyrost zaległości w perspektywie ostatnich 12 miesięcy, budownictwo wypada źle. Jego przeterminowane zobowiązania wobec dostawców, zgłoszone do BIG InfoMonitor, oraz opóźnione o min. 30 dni raty kredytów, widoczne w BIK, powiększyły się o 15 proc. Oznacza to, że od maja 2022 roku do maja 2023 roku wzrosły o 0,8 mld zł, do 6,28 mld zł. Problem ma niemal 50 tys. aktywnych, zawieszonych i zamkniętych firm. W tym czasie dynamika zmian zaległości wszystkich sektorów była niemal dwa razy niższa. Suma niezapłaconych zobowiązań zbliżyła się do 41,5 mld zł, po wzroście o 3,3 mld zł, a kłopoty dotyczyły 313 tys. podmiotów.
W branży budowlanej największa kwota nieopłaconych w terminie zobowiązań kredytowych i pozakredytowych przypada na firmy zajmujące się robotami związanymi ze wznoszeniem budynków – 3,9 mld zł. Najbardziej wzrosły też ich zaległości, przez rok o jedną czwartą. W dziale roboty budowlane specjalistyczne długi podwyższyły się o 16 proc. i obecnie wynoszą 1,41 mld zł. Z kolei przeterminowane kredyty i faktury działu roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej obniżyły się o 15 proc., do niecałego 1 mld zł.
Obserwujemy, że w budownictwie ogromny wpływ na skalę zatorów ma koniunktura. Hossa sprawia, że zatory topnieją, a zleceniodawcy w obawie, że nie znajdą zastępstwa w miejsce firmy, która opuści plac budowy, rozliczają się z podwykonawcami terminowo. Ale gdy tylko koniunktura się pogarsza, natychmiast rośnie udział przedsiębiorstw skarżących się na spływ należności miesiąc, nawet ponad dwa miesiące po czasie, a przez to same też zaczynają z opóźnieniem płacić podwykonawcom, bankom czy firmom leasingowym. Taka specyfika branży, że gdy silniejszy wyczuwa, że może sobie pozwolić na więcej, niestety to robi, a słabsza strona, jeśli nie reaguje, ma problem. Tymczasem mniejsze podmioty z każdego sektora zwykle boją się choćby wspomnieć swojemu partnerowi biznesowemu, że jako niesolidnego płatnika mogą zgłosić go do prowadzonego przez BIG rejestru. Obawiają się konsekwencji, zepsucia relacji i nieuzyskania kolejnych zleceń. To częste podejście w naszej kulturze biznesowej, ośmielające do niepłacenia, a zarazem nieuzasadnione. Z naszych analiz wynika, że przedsiębiorcy, którzy są bardziej stanowczy i szybko zaczynają aktywnie dochodzić swoich należności, w ponad 80 proc. nie mają negatywnych doświadczeń, a klient nie zrywa z nimi współpracy.
Szczęśliwie budownictwu znów warunki zaczynają bardziej sprzyjać, m.in. wyhamowanie tempa wzrostu cen materiałów budowlanych, które poprawiło rentowność kontraktów. Z analizy wyłącznie tegorocznych zmian zaległości przedsiębiorstw wynika, że przyrost przeterminowanych długów budownictwa mocno przyhamował, i to w sytuacji, gdy w pozostałych sektorach przyspieszył. Ogólnie rzecz biorąc, po osłabieniu problemu zatorów płatniczych w czasie pandemii temat znów jednak nabiera znaczenia. Dlatego bez względu na specyfikę branży i obszar działania warto mieć płynność finansową w centrum uwagi.
