Przestronne windy, w których mieszczą się szpitalne łóżka, odpowiednia wentylacja bloków operacyjnych i sale chorych zapewniające dostęp do łóżka pacjenta co najmniej z trzech stron – wymagania, jakim od 1 kwietnia 2019 r. będą musiały sprostać szpitale, nie są wygórowane, ale dla wielu polskich placówek nie do udźwignięcia. Dla tych mieszczących się w kilkudziesięcioletnich budynkach wymagałyby albo zmiany lokum, albo – niedozwolonej przez konserwatora zabytków – ingerencji w plan nieruchomości.
Szpitale czekają na fundusze z UE
Wiele szpitali z sieci nie zdąży dostosować budynków do wymogów unijnych
O obowiązku dostosowania infrastruktury szpitalnej do wymogów sanitarnych mówi się od ponad dziesięciu lat, a co najmniej od ośmiu zmienia ostateczny termin obowiązywania przepisów. Opublikowany pod koniec stycznia 2019 r. projekt rozporządzenia w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą, nie pozostawia wątpliwości, że okres dostosowawczy kończy się 1 kwietnia 2019 r. I wszystko wskazuje na to, że minister zdrowia nie ma zamiaru po raz kolejny go wydłużać. Projekt, który trafił do konsultacji społecznych pod koniec stycznia, nie przewiduje żadnych okresów przejściowych.
– Problem dotyczy nawet 30 proc. infrastruktury szpitalnej i, jak policzyliśmy, aby sprostać planowi minimum, potrzeba 20 mld zł – mówi prof. Jarosław F. Fedorowski, prezes Polskiej Federacji Szpitali. Jego zdaniem normy narzucone polskim placówkom przez resort zdrowia są wygórowane: – Przez lata przedstawiono je jako normy Unii Europejskiej, tymczasem unijny ustawodawca szczegółowe przepisy pozostawił w gestii państw członkowskich. I nasze państwo podeszło do nich wyjątkowo rygorystycznie. Nawet niemieckie bloki operacyjne nie mają takich norm wymiany powietrza. A szpitale brytyjskie, które odwiedziliśmy jako federacja, nie spełniały większości wymagań stawianych polskim szpitalom – dodaje prof. Fedorowski. Uważa, że dostosowanie się do norm w tak krótkim czasie jest nierealne, nawet gdyby resort zdecydował się dopłacić lecznicom 20 mld zł. – Dobrze, że projekt znajduje się w konsultacjach publicznych, bo normy były tworzone głównie przez środowisko lekarskie, bez udziału pracodawców. Rozumiem, że lekarze chcieliby pracować w jak najlepszych warunkach i zapewnić pacjentowi maksimum bezpieczeństwa, ale w obecnej sytuacji to nierealne – dodaje prof. Fedorowski, kardiolog, który wiele lat przepracował w szpitalach w USA. Jego zdaniem kolejne przesunięcie terminu wejścia norm jest nieuniknione.
Doktor Marcin Pakulski, były prezes Narodowego Funduszu Zdrowia i były wieloletni dyrektor szpitala na Śląsku, dostrzega jeszcze jeden problem:
– W myśl regulacji, każdy szpital, który po 1 kwietnia nie będzie spełniał norm ministerialnych, powinien zostać zamknięty. Jeśli bowiem dojdzie do zdarzenia niepożądanego albo błędu medycznego, poszkodowany będzie mógł pozwać dyrektora szpitala, zarzucając mu narażenie życia i zdrowia. To znaczy, że dyrektor co trzeciego szpitala będzie musiał wyłączyć albo izbę przyjęć, albo szpitalny oddział ratunkowy, albo blok operacyjny – tłumaczy Marcin Pakulski. I przypomina, że większość szpitali, które nie będą spełniać norm, weszło do sieci szpitali.
– Nie rozumiem, dlaczego tworząc sieć szpitali, a więc system podstawowego zabezpieczenia szpitalnego ludności, resort zdrowia nie uwzględnił wymagań jakościowych. Może to właśnie one powinny stanowić barierę wejścia? Jeśli w kwietniu okaże się, że korytarz szpitala jest zbyt wąski, aby mogło przez niego wjechać szersze niż standardowe łóżko chorych albo wentylacja na bloku operacyjnym jest za słaba, teoretycznie powinno się odciąć sporą część mieszkańców Polski od dostępu do leczenia – rozważa doktor Pakulski.
A Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich i były wiceminister administracji i cyfryzacji przypomina, że wśród lecznic, które dziś nie spełniają resortowych norm, są też duże, wysoko specjalistyczne placówki kliniczne.
Etap legislacyjny: opiniowanie