Jakich obowiązków musi dochować zamawiający i kiedy może wezwać do złożenia wyjaśnień? Odpowiedzi na te pytania znalazły się w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 16 czerwca 2020 r. (KIO 709/20, 715/20).
Stan faktyczny
Zamawiający w trakcie prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia wezwał wykonawcę do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny poprzez wypełnienie szczegółowego pliku excel. Wypełnienie dokumentu wymagało rozbicia wartości oferty na czynniki cenotwórcze dotyczące poszczególnych elementów zamówienia. Wykonawca uważał, że zamawiający nie może wymagać od niego złożenia wyjaśnień w tej formie, ponieważ SIWZ nie wymagał określonego sposobu kalkulacji ceny. Wykonawca oparł się na własnych metodach obliczenia wartości oferty, która była związana również z wyceną świadczeń przez podwykonawców. Dodatkowo taki sposób przekazania informacji zamawiającemu nie stanowi wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, a sam zamawiający nie uzasadnił dostatecznie swojego wezwania.
Czytaj także: Rażąco niska cena w najnowszym orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej
Co mówią przepisy
Jedną z najważniejszych instytucji w procedurze udzielania zamówień publicznych pozwalających na weryfikację prawdziwości oraz wiarygodności wyceny ofert wykonawców jest możliwość wezwania przez zamawiającego do złożenia wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny. Zgodnie z art. 90 ust. 1 Prawa zamówień publicznych (p.z.p.) zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z innych przepisów. Dodatkowo, zgodnie z art. 90 ust. 1a p.z.p., jeżeli cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30 proc. od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień.
Zamawiający, wzywając wykonawcę do złożenia wyjaśnień odnośnie do rażąco niskiej ceny, musi należycie uzasadnić swoje wątpliwości oraz dokładnie wskazać, w jakim zakresie oferta zawiera rażąco niską cenę. Jeżeli wykonawca nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia, zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy. Skutek ten jest potwierdzony również w art. 89 ust. 1 pkt 4 p.z.p., ponieważ zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera ona rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Wykonawca musi więc wyjaśnić wartość swojej oferty, ponieważ w przeciwnym razie utraciłby możliwość uzyskania zamówienia.
