Wyrok ws. kamienicy przy Nabielaka 9 (to w niej mieszkała działaczka lokatorska Jolanta Brzeska, która zginęła w niewyjaśnionych okolicznościach w 2011 r.) zapadł we wtorek. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Komisji Weryfikacyjnej, która w 2017 r. anulowała reprywatyzację nieruchomości w 2006 r. Na mocy decyzji Ratusza z 2006 r. kamienicę przekazano trojgu spadkobiercom dawnych właścicieli i kupcowi roszczeń Markowi M., który część praw miał nabyć za bezcen od innych spadkobierców. Od tego czasu lokatorzy, m.in. Jolanta Brzeska, skarżyli się na szykany ze strony nowych właścicieli.
W miniony wtorek, w trakcie uzasadnienia wyroku WSA przez sędziego Dariusza Pirogowicza, córka działaczki Magdalena Brzeska, opuściła salę w proteście przeciw stanowisku sądu. Prawicowe media donosiły, że wywołało to śmiech sędziego, a na dowód opublikowały film z sali rozpraw, który na Twitterze zamieścił Sebastian Kaleta, obecny przewodniczący Komisji Weryfikacyjnej ds. Reprywatyzacji. Opatrzono go komentarzem: „Pan Sędzia śmiał się kiedy poruszona uzasadnieniem Pani Brzeska opuściła salę".
Także sama Magdalena Brzeska skomentowała zachowanie sędziego. "Śmianie się ze mnie jest śmianiem się z ludzi przeżywających tragedię, śmianie się ze śmierci mojej mamy. Jak bardzo trzeba być pozbawionym uczuć?" - napisała na Twitterze.
"Wyjaśniam, że Sąd ogłaszał wyrok w dniu 22 października około godz. 19:00. Reakcja Pana sędziego nie była skierowana do Pani Brzeskiej, lecz była wynikiem niestosownego zachowania na sali publiczności, która właśnie w tym momencie skierowała w stronę Sądu obraźliwe słowa: „To nie jest sąd, łotry" - napisała w komunikacie sędzia Małgorzata Jarecka, rzecznik prasowy WSA w Warszawie.
Dodała, że w rozmowie z prezesem sądu sędzia Dariusz Pirogowicz wyjaśnił, że jest mu przykro, że jego reakcja na zachowanie publiczności, została odebrana jako wyraz negatywnego stosunku do osób osobiście zaangażowanych w sprawę.
Do komunikatu dołączono fragment nagrania z ogłoszenia wyroku.
W odrębnym komunikacie WSA podaje dokładne stanowisko Sądu w sprawie rozpoznanych 22 października skarg na decyzje Komisji Weryfikacyjnej dotyczące ul. Mokotowskiej 40, ul. Skaryszewskiej 11, ul. Nabielaka 9, Al. Niepodległości 151 i ul. Skorupki 6. Oto jego pełna treść:
W dniu 22 października 2019 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznał sprawy o sygn. akt:
I SA/Wa 1883/18 ze skargi na decyzję Komisji Weryfikacyjnej z 2 sierpnia 2018 r., nr KR I R 9/18 w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji (dot. ul. Mokotowskiej 40),
I SA/Wa 1096/18 ze skargi na decyzję Komisji Weryfikacyjnej z 9 kwietnia 2018 r., nr R 18a/17 w przedmiocie stwierdzenia wydania decyzji z naruszeniem prawa (dot. ul. Skaryszewskiej 11),
I SA/Wa 1097/18 ze skargi na decyzję Komisji Weryfikacyjnej z 9 kwietnia 2018 r., nr R 18b/17 w przedmiocie stwierdzenia wydania decyzji z naruszeniem prawa (dot. ul. Skaryszewskiej 11) oraz
I SA/Wa 898/18 ze skargi na decyzję Komisji Weryfikacyjnej z 13 marca 2018 r., nr R 11/odw/17 w przedmiocie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego (dot. ul. Nabielaka 9).
Wydanymi w powyższych sprawach wyrokami Sąd uchylił zaskarżone decyzje i zasądził zwrot kosztów postępowania na rzecz stron skarżących.
W sprawie o sygn. akt I SA/Wa 1883/18 Komisja Weryfikacyjna stwierdziła nieważność decyzji reprywatyzacyjnej uznając, że:
1. dotyczyła ona sprawy rozstrzygniętej już wcześniejszą decyzją odmawiającą przyznania prawa użytkowania wieczystego do nieruchomości,
2. wniosek o przyznanie prawa własności czasowej został złożony po terminie,
3. doszło do naruszenia art. 155 k.p.a., poprzez zmianę stron wskazanych w pierwotnej decyzji reprywatyzacyjnej.
Sąd w sprawie tej uznał, iż stanowisko Komisji Weryfikacyjnej było nieprawidłowe.
Komisja Weryfikacyjna wadliwe uznała, że decyzja odmawiająca przywrócenia terminu do złożenia wniosku o przyznanie prawa własności czasowej jest decyzją rozpoznającą wniosek o przyznanie prawa własności czasowej, ponadto wniosek o przyznanie prawa własności czasowej został złożony, zdaniem Sądu w terminie, albowiem organ dekretowy w latach 40-tych zaniechał zawiadomienia przeddekretowej właścicielki o przystąpieniu do objęcia gruntów w posiadanie, pomimo dysponowania jej danymi adresowymi. Ponadto sąd wskazał, iż art. 155 k.p.a. pozwala na wskazanie nowych osób uprawnionych w sytuacji, w której doszło do zbycia praw i roszczeń wynikających z wcześniej wydanych decyzji.
W sprawie o sygn. akt I SA/Wa 1096/18 i 1097/18 Komisja Weryfikacyjna stwierdziła wydanie decyzji z naruszeniem prawa oraz odmówiła ustanowienia użytkowania wieczystego uznając, że Prezydent m.st. Warszawy:
1. nie ustalił, czy w dacie składania wniosku przeddekretowy właściciel posiadał nieruchomość,
2. nie podjął czynności zmierzających do podważenia postanowienia sądu dotyczącego zniesienia współwłasności budynku znajdującego się na nieruchomości.
Dodatkowo Komisja Weryfikacyjna wskazała, że wydanie decyzji przez Prezydenta m.st. Warszawy pogorszyło sytuację lokatorów.
Sąd w sprawie tej uznał, iż stanowisko Komisji Weryfikacyjnej było nieprawidłowe.
Zdaniem Sądu użyty w redakcji przepisu art. 7 dekretu zwrot „będący w posiadaniu" nie dotyczy właścicieli. W tej sprawie wniosek dekretowy złożony został przez właściciela. Dodatkowo Sąd zauważył, że z akt sprawy nie wynika by właściciel ten był wyrugowany z posiadania. Ponadto Sąd wskazał, że organ administracji nie miał możliwości podważenia postanowienia sądu w sprawie zniesienia współwłasności budynku. Budynek był bowiem własnością przeddekretowych właścicieli, a Miasto Stołeczne Warszawa nie mogło zatem kwestionować orzeczeń sądowych dotyczących budynku.
W zakresie natomiast sytuacji lokatorów Sąd wskazał, iż decyzja reprywatyzacyjna dotyczy wyłącznie gruntu, budynek pozostawał własnością przeddekretowych właścicieli. Nie można zatem było uznać, że wystąpił związek pomiędzy wydaniem decyzji dotyczącej gruntu, a sytuacją lokatorów.
W sprawie o sygn. akt I SA/Wa 898/18 Komisja Weryfikacyjna uchyliła decyzję reprywatyzacyjną i odmówiła ustanowienia użytkowania wieczystego uznając, że Prezydent m.st. Warszawy nie zbadał kwestii posiadania oraz przeniesienia roszczeń do nieruchomości.
Sąd w sprawie tej również uznał, iż stanowisko Komisji Weryfikacyjnej było nieprawidłowe.
W pierwszej kolejności Sąd zwrócił uwagę, że decyzją Komisji Weryfikacyjnej uchylono decyzję Prezydenta m.st. Warszawy w części dotyczącej własności lokalu, której decyzja Prezydenta m.st. Warszawy nie zawierała.
Sąd uznał również, że Komisja Weryfikacyjna niezasadnie zarzuciła Prezydentowi m.st. Warszawy, że w postępowaniu rażąco naruszył prawo poprzez nieprawidłowe ustalenie stron postępowania i niezbadanie przesłanki posiadania.
Zdaniem Sądu przesłanka posiadania nieruchomości mogła dotyczyć wyłącznie następców prawnych przeddekretowego właściciela, którzy nie mogli wpisać się do księgi wieczystej nieruchomości. W sprawie taka sytuacja nie miała miejsca, a w chwili składania wniosku dekretowego nieruchomość była we władaniu właściciela.
Ponadto Sąd wskazał, iż dla uchylenia decyzji reprywatyzacyjnej z powodu uznania, że przeniesienie roszczeń do nieruchomości było rażąco sprzeczne z interesem społecznym, konieczne jest uzyskanie prejudykatu w postaci uprzedniego orzeczenia sądu powszechnego. Organ administracji nie jest uprawniony do stwierdzenia nieważności umowy o przeniesienie roszczenia.
Sąd stwierdził, że badana decyzja nie miała związku z sytuacją lokatorów albowiem decyzja reprywatyzacyjna rozstrzygała tylko o użytkowaniu wieczystym gruntu. Budynek pozostawał własnością przeddekretowych właścicieli i ich następców prawnych.
WSA informuje także, że w dniu 24 października 2019 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznał sprawy o sygn. akt:
I SA/Wa 105/19 ze skargi na decyzję Komisji Weryfikacyjnej z 20 listopada 2018 r., nr KR II R 48/18 w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji (dot. Al. Niepodległości 151),
I SA/Wa 98/19 ze skargi na decyzję Komisji Weryfikacyjnej z 20 listopada 2018 r., nr KR II R 45/18 w przedmiocie uchylenia decyzji w sprawie przyznania prawa użytkowania wieczystego (dot. ul. Wilcza i Skorupki 6) oraz
I SA/Wa 2185/18 ze skargi na decyzję Komisji Weryfikacyjnej z 1 października 2018 r., nr KR II R 35/18 w przedmiocie uchylenia decyzji (dot. ul. Skorupki 6).
W sprawie o sygn. akt I SA/Wa 105/19 Komisja Weryfikacyjna stwierdziła, iż w przedmiotowej sprawie Prezydent m.st. Warszawy wydał decyzję, pomimo złożenia wniosku dekretowego po terminie. Ponadto, zdaniem Komisji Weryfikacyjnej, Prezydent m.st. Warszawy nie ustalił przesłanki posiadania gruntu przez dotychczasowego właściciela lub następcę prawnego dawnego właściciela w chwili złożenia wniosku dekretowego.
Sąd wyrokiem uchylił zaskarżoną decyzję i zasądził zwrot kosztów postępowania na rzecz stron skarżących.
W ustnych motywach rozstrzygnięcia Sąd wskazał, iż decyzja Prezydenta m.st. Warszawy, w związku ze sprzeciwem sformułowanym przez Prokuratora, była przedmiotem badania przez organ w trybie nadzorczym. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta m.st. Warszawy z 2012 r. Tym samym decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie nadal funkcjonuje w obrocie prawnym. W efekcie, po wydaniu decyzji przez Komisję Weryfikacyjną, w obrocie prawnym znajdowały się dwa rozstrzygnięcia, które w sposób odmienny rozstrzygały zachowanie terminu do złożenia wniosku dekretowego. Zdaniem Sądu taka sytuacja jest niedopuszczalna, gdyż narusza zasadę trwałości decyzji wyrażoną w art. 16 k.p.a.
Ponadto Sąd wskazał, iż z dokumentów wynika wprost, że współwłaściciele posiadali przedmiotową nieruchomość. Zatem nie było podstaw do uchylenia decyzji reprywatyzacyjnej z uwagi na nieustalenie posiadania nieruchomości.
Natomiast w sprawach o sygn. akt I SA/Wa 98/19 i I SA/Wa 2185/18 ogłoszenie orzeczenia nastąpi w dniu 30 października 2019 r. o godz. 10:00 w sali A.
Zapadłe w powyższych sprawach wyroki są nieprawomocne. Stronom przysługuje możliwość złożenia skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
