Promocja gminy: czy rada gminy może przyznać dotację konkretnemu stowarzyszeniu?

- Rada gminy zamierza podjąć uchwałę w sprawie dotacji dla stowarzyszenia w celu promocji historycznej miasta. Dotąd nie podjęto żadnej uchwały o zasadach udzielania dotacji na inne zadania niż wynikające z ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a to zadanie tak trzeba zakwalifikować. Czy będzie to zgodne z prawem ? I jakie będą ewentualnie negatywne skutki podjęcia takiej uchwały?

Analiza zapytania wymaga odniesienia się do przepisów ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. W art. 221 tej ustawy ustawodawca postanowił, że podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne, związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań. W ust. 2 postanowiono, że zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie – na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem, o którym mowa w ust. 1.

Z kolei z ust. 3 wynika, że tryb postępowania o udzielenie dotacji na inne zadania niż określone w ustawie, o której mowa w ust. 2 (czyli inne niż w ww. ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie), sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania określa, w drodze uchwały, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, mając na uwadze zapewnienie jawności postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczenia.

Czytaj też:

Uchwała dotacyjna: organ nie może wychodzić poza upoważnienie ustawowe

Niedopuszczalna uchwała o dotacji dla ochotniczej straży pożarnej

Jeśli chodzi zaś o zadania wynikające ze wspomnianej ustawy (zasadniczo finansowe w jej trybie), to ich katalog jest dość szeroki. Wymieniono tam m.in. zadania w zakresie: pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób, działalności charytatywnej, ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (DzU z 2018 r. poz. 160 i 138), działalności na rzecz osób niepełnosprawnych, działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości, wspierania i upowszechniania kultury fizycznej, porządku i bezpieczeństwa publicznego, czy promocji i organizacji wolontariatu. W każdym razie, jak wyżej podkreślono, katalog tych zadań jest dość szeroki, ale i zarazem jest on zamknięty. Nie ma wśród tych zadań, takich, które ukierunkowane są na promocję gminy w aspekcie poruszonym w zapytaniu, a które gmina zamierza realizować w podanym trybie poprzez uchwałę o udzieleniu dotacji.

W kontekście ww. regulacji należy zauważyć, że warunkiem udzielenie dotacji na inne zadania niż wynikające z ustawy o działalności pożytku i o wolontariacie (czyli inne niż wyżej przykładowo wymienione), jest jednak istnienie uchwały ogólnej, określającej tryb postępowania o udzielenia dotacji na takie inne zadania, sposób jej rozliczania oraz kontroli. Uchwałę taką winien podjąć organ stanowiący gminy, czyli rada gminy. Skoro takiej uchwały w gminie nie ma, to brak uzasadnionych podstaw prawnych do podejmowania uchwały w przedmiocie udzielenia dotacji dla konkretnego stowarzyszenia na wskazany cel z zakresu promocji gminy.

W kontekście istoty poruszonej problematyki, posiłkowo można odwołać się również do stanowiska podanego w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z 27 stycznia 2016 r. (sygn. 2/232/2016). Tam – w kontekście uchwały o dotacji dla stowarzyszenia ogrodowego – przyjęto, że udzielenie takiej dotacji wymaga istnienia (podjęcia przez radę gminy) najpierw ogólnej uchwały w trybie art. 221 ust. 4 ustawy o finansach publicznych. Skutkiem zaniechania w zakresie wydania owej uchwały ogólnej, było stwierdzenie nieważności uchwały dotacyjnej dla ogrodu działkowego. Powyższy kierunek interpretacyjny można także zastosować do opisanej w zapytaniu sytuacji, co finalnie będzie skutkowało orzeczeniem nieważności przez organ nadzoru (regionalną izbę obrachunkową) całej uchwały o udzieleniu dotacji dla stowarzyszenia.

—Marcin Nagórek, radca prawny

Podstawa prawna: Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 2077 ze zm.)