- Rada gminy chce, aby komisja rewizyjna kontrolowała spółki prawa handlowego z udziałem gminy. Czy będzie to zgodne z przepisami?

Nie.

Zgodnie z ar. 18a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) rada gminy kontroluje działalność wójta (burmistrza, prezydenta miasta), gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy (np. sołectw) i w tym celu powołuje komisję rewizyjną. Komisja opiniuje wykonanie budżetu gminy, występuje z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi oraz wykonuje inne zadania zlecone jej przez radę w zakresie kontroli (por. art. 18a ust. 3-4 u.s.g.).

Czytaj także: Rada gminy powoła komisje ze swego składu

Zwraca się uwagę, że rada gminy nie może przyznawać komisji dodatkowych uprawnień wykraczających poza zakres określony w u.s.g. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 26 sierpnia 2010 r. (sygn. II SA/Ke 371/10, LEX nr 737769) podkreślono, że w zakresie kontroli prowadzonych przez komisję rewizyjną nie mieści się kompetencja do kontroli działalności radnych. Art. 18a ust. 1 u.s.g., określający kompetencje rady w zakresie podmiotów podlegających kontroli, jest uzupełnieniem art. 18 u.s.g., ustalającego zakres i kompetencji rady gminy. Przy interpretacji tych przepisów należy pamiętać o zakazie domniemania kompetencji. Normy kompetencyjne powinny być interpretowane w sposób ścisły, bez możliwości stosowania rozszerzającej wykładni i wyprowadzania uprawnień w drodze analogii.

W rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Lubuskiego z 6 sierpnia 2018 r. (znak NK-I.4131.135.2018.TDOM, Legalis nr 1824016) zwrócono uwagę, że kontrola spółek prawa handlowego z udziałem gminy może opierać się wyłącznie na przepisach kodeksu spółek handlowych i polega na wykonywaniu uprawnień właścicielskich. Komisja rewizyjna nie może zostać upoważniona do kontrolowania tych podmiotów. W myśl art. 18 ust. 2 pkt 9 u.s.g. do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących m.in.: tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich oraz określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta. Nie przewidziano jednak bezpośredniego kontrolowania spółki z udziałem gminy przez radę gminy. Zgodnie z art. 18a ust. 1 u.s.g. rada gminy kontroluje m.in. gminne jednostki organizacyjne. Dotyczy to jednak jednostek pozostających we wspólnej organizacji, których działalność finansowana jest z budżetu gminy, będących pod zwierzchnictwem wójta. Spółki z udziałem jednostek samorządu terytorialnego są odrębnymi podmiotami gospodarczymi i mają własne organy nadzoru.

Organem sprawującym nadzór nad działalnością spółki samorządowej jest rada nadzorcza (por. rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Zachodniopomorskiego z 6 sierpnia 2015 r., znak NK-3.4131.228.2015.SA, Legalis nr 1310234). Gmina może wpływać na losy założonej spółki i kierunki jej rozwoju tylko jako udziałowiec, w granicach przysługujących jej z tego tytułu praw (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 16 czerwca 2015 r., sygn. II SA/Ol 433/15, LEX nr 1746545).

Autorka jest radcą prawnym

Podstawa prawna:art. 18a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 506)