Organ prowadzący postępowanie, mimo ciążącego na nim obowiązku, przed wydaniem decyzji nie zasięgnął stanowiska innego organu. Czy powoduje to nieważność decyzji?
Nie. Zgodnie z art. 106 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.), jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzja powinna być wydana po zajęciu stanowiska przez ten organ. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, ma obowiązek zawiadomić o tym stronę (art. 106 § 2 k.p.a.). Natomiast organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, powinien przedstawić je niezwłocznie, zasadniczo nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia doręczenia mu żądania, przy czym zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które stronie przysługuje zażalenie (art. 106 § 3 i 5 k.p.a.). W orzecznictwie podkreśla się, że strona ma prawo do czynnego udziału w każdym stadium postępowania.
Dotyczy to także tzw. postępowania uzgodnieniowego, prowadzonego na podstawie art. 106 k.p.a. (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 listopada 2015 r., sygn. II OSK 539/14, LEX nr 1990854). W art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. przyjęto, że nieważność decyzji stwierdza się m.in. w przypadku, gdy decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Jednak, w myśl art. 145 § 1 pkt 6 k.p.a., sytuacja, gdy decyzję wydano bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu, stanowi przesłankę do wznowienia postępowania. Jak zwrócono uwagę w wyroku NSA w Warszawie z 29 grudnia 1986 r. (sygn. II SA 1035/86, LEX nr 9907), niezasięgnięcie przed wydaniem decyzji wymaganego przez prawo stanowiska innego organu (art. 106 § 1 k.p.a.) nie stanowi rażącego naruszenia prawa (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.), ale uzasadnia wznowienie postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 6 k.p.a.
Przesłanka wznowienia postępowania zdefiniowana w tym przepisie nie może być traktowana jednocześnie jako podstawa do stwierdzenia nieważności decyzji (wyrok NSA z 10 stycznia 2018 r., sygn. II OSK 957/17, LEX nr 2457683). W art. 148 § 1 k.p.a. przyjęto, że podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu, który wydał w sprawie decyzję w I instancji, w terminie miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi w wyroku NSA z 21 listopada 2016 r. (sygn. II OSK 1140/16, LEX nr 2199199), termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z powodu wydania decyzji bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu (art. 145 § 1 pkt 6 k.p.a.) został określony w tym przepisie (a nie w art. 148 § 2 k.p.a.), w związku z czym jest to termin miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania.
–Anna Puszkarska, radca prawny
