Biegły nie jest powoływany do ustalenia stanu faktycznego sprawy, lecz do naświetlenia i wyjaśnienia okoliczności wskazanych przez organ z punktu widzenia posiadanych przez niego wiadomości specjalnych. Rozstrzygnięcie sprawy wymaga wiadomości specjalnych wtedy, gdy przy jej rozpoznaniu wyłoni się zagadnienie mające znaczenie dla rozstrzygnięcia, którego wyjaśnienie przekracza zakres wiadomości i doświadczenia osób je wydających (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 stycznia 2019 r., sygn. II OSK 2667/17, LEX nr 2629800). W myśl art. 85 § 1 k.p.a. organ może także, w razie potrzeby, przeprowadzić oględziny. Oględziny co do zasady nie są obowiązkowe i nie zamykają możliwości ustalenia danej okoliczności faktycznej za pomocą innego środka dowodowego. Wyjątek w rozpatrywanym zakresie, przełamujący fakultatywny charakter oględzin, musi wynikać z wyraźnego przepisu prawa (por. np. wyrok NSA z 18 października 2017 r., sygn. I OSK 618/17, LEX nr 2443956). W wyroku NSA z 20 grudnia 2016 r. (sygn. II OSK 617/15, LEX nr 2230788) zwrócono uwagę, że 85 k.p.a. dotyczy oględzin przeprowadzanych przez organ.
Natomiast biegły przez fakt jego powołania przez organ nie staje się organem administracji, a sam proces przygotowania opinii przez tego biegłego nie jest postępowaniem prowadzonym w trybie k.p.a. Nie jest więc konieczne, aby strony były zawiadamiane o ewentualnym terminie i miejscu badania prowadzonego przez biegłego w terenie. Organ musi jednak umożliwić stronom wypowiedzenie się co do opinii biegłego.
Zgodnie z art. 81 k.p.a. zasadą jest, że okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną tylko, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów. Również zgodnie z wyrokiem NSA z 16 czerwca 2015 r. (sygn. I OSK 1390/14, LEX nr 1794738) proces przygotowania przez biegłego rzeczoznawcę operatu szacunkowego jest niesformalizowaną czynnością, podczas której nie przeprowadza się oględzin w trybie art. 85 § 1 k.p.a. Powoduje to, że w razie oceny wartości nieruchomości przez biegłego właściciel nieruchomości nie musi być wzywany na podstawie art. 79 § 1 k.p.a.
Autorka jest radcą prawnym
podstawa prawna: art. 10, art. 79, art. 85 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2096 ze zm.)
