Ubój rytualny a prawo unijne: opinia rzecznika Trybunału Sprawiedliwości UE

Wymóg, zgodnie z którym ubój rytualny bez ogłuszenia powinien odbywać się w zatwierdzonych rzeźniach, nie narusza prawa do wolności religii – stwierdził w opinii rzecznik generalny TSUE, Nils Wahl.

Aktualizacja: 30.11.2017 09:53 Publikacja: 30.11.2017 09:49

Ubój rytualny a prawo unijne: opinia rzecznika Trybunału Sprawiedliwości UE

Foto: Adobe Stock

Muzułmańskie święto ofiarowania jest obchodzone każdego roku przez okres trzech dni. Praktykujący muzułmanie uważają, że do ich obowiązków religijnych należy ubicie lub zlecenie ubicia – najlepiej pierwszego dnia tego święta – zwierzęcia, którego mięso jest następnie częściowo spożywane w gronie rodzinnym, a częściowo rozdzielane między potrzebujących, sąsiadów i członków dalszej rodziny.

Od 1998 r. uregulowania belgijskie stanowiły, że ubój wymagany przez obrzęd religijny mógł być dokonywany jedynie w rzeźniach zatwierdzonych lub tymczasowych. W związku z tym właściwy minister zatwierdzał co roku ubojnie tymczasowe, które wspólnie z zatwierdzonymi rzeźniami pozwalały na prowadzenie uboju rytualnego podczas muzułmańskiego święta ofiarowania, wypełniając w ten sposób braki w zakresie zdolności przerobowych wynikające ze wzrostu popytu w tym okresie. W 2014 r. minister w Regionie Flamandzkim ogłosił, że nie będzie już udzielać zezwoleń ubojniom tymczasowym ze względu na to, iż takie zezwolenia są sprzeczne z prawem Unii, a w szczególności z przepisami rozporządzenia w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania. Od 2015 r. wszelki ubój zwierząt bez ogłuszenia, nawet w ramach muzułmańskiego święta ofiarowania, powinien być zatem dokonywany jedynie w zatwierdzonych rzeźniach. W tej sytuacji w 2016 r. różne muzułmańskie związki wyznaniowe i organizacje sprawujące nadzór nad meczetami pozwały do sądu Region Flamandzki. Zakwestionowały ważność niektórych przepisów wspomnianego rozporządzenia, zwłaszcza w kontekście wolności religii.

Rozpoznający sprawę sąd w Brukseli zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniem prejudycjalnym. Zdaniem tego sądu obowiązek dokonywania uboju rytualnego bez ogłuszenia wyłącznie w zatwierdzonych rzeźniach mógłby uniemożliwić wielu praktykującym muzułmanom przestrzeganie ich powinności religijnych. Mogłoby to prowadzić do powstania nieuzasadnionego ograniczenia w korzystaniu z przysługującej im wolności religii. - Czy wymóg, aby ubój był prowadzony w rzeźni w rozumieniu uregulowań Unii, która to zasada ma ogólne zastosowanie niezależnie od rodzaju dokonywanego uboju, może ograniczać wolność religii – zapytał sąd.

W przedłożonej dzisiaj opinii rzecznik generalny Nils Wahl wskazał, że żadna z okoliczności przedstawionych w ramach niniejszej sprawy nie jest w stanie wpłynąć na ważność rozporządzenia Unii w sprawie ochrony zwierząt. Jego zdaniem, zasada zgodnie z którą zasadniczo ubój może być prowadzony wyłącznie w zatwierdzonych rzeźniach, jest zasadą całkowicie neutralną, która ma zastosowanie niezależnie od okoliczności i rodzaju uboju. W opinii Wahla przedstawiona Trybunałowi jest bardziej związana z przejściowymi trudnościami dotyczącymi zdolności przerobowych rzeźni na niektórych obszarach geograficznych w trakcie muzułmańskiego święta ofiarowania – a w ostatecznym rozrachunku z kosztami, które muszą zostać poniesione w celu zastosowania się do nakazu religijnego – niż z wymogami wynikającymi z uregulowania Unii. Uregulowanie to wyważa bowiem, z jednej strony, prawo do wolności religii i, z drugiej strony, wymogi wynikające w szczególności z ochrony zdrowia ludzkiego, dobrostanu zwierząt i bezpieczeństwa żywności. Rzecznik generalny podkreślił też, że Trybunał nie może wypowiedzieć się w kwestii, czy ogłuszanie zwierząt jest faktycznie zakazane przez religię muzułmańską. Zadaniem Trybunału nie jest orzekanie w przedmiocie ortodoksji lub heterodoksji niektórych stwierdzeń lub nakazów religijnych. W konsekwencji ubój bez ogłuszenia przy okazji muzułmańskiego święta ofiarowania stanowi rzeczywiście nakaz religijny korzystający z ochrony wolności religii, i to niezależnie od ewentualnego istnienia różnych prądów w ramach islamu lub rozwiązań alternatywnych w przypadku niemożności wykonania tego nakazu.

Rzecznik generalny podkreślił ponadto, że muzułmańskie związki wyznaniowe i organizacje sprawujące nadzór nad meczetami nie twierdzą, iż obowiązek przeprowadzania uboju rytualnego w rzeźni jest sam w sobie sprzeczny z ich wierzeniami religijnymi. Ponadto nie wskazują one, z jakich zasadniczych przyczyn – to znaczy niezależnie od podnoszonych problemów ze zdolnościami przerobowymi rzeźni obecnie istniejących, a przede wszystkim od kosztów, które powinny zostać poniesione w celu utworzenia nowych zakładów lub w celu przekształcenia istniejących zakładów zgodnie z przepisami wykonawczymi – warunek, zgodnie z którym ubój zwierząt powinien być dokonywany w zatwierdzonych rzeźniach, jest problematyczny z punktu widzenia przestrzegania wolności religii. - Tak więc wymóg, by wszystkie ubojnie zostały zatwierdzone i spełniały warunki określone w uregulowaniach Unii, jest całkowicie neutralny i dotyczy wszystkich organizatorów uboju. Tymczasem przepisy, które stosuje się w sposób neutralny, bez żadnego związku z przekonaniami religijnymi, nie mogą co do zasady zostać uznane za ograniczenie korzystania z wolności religii – wyjaśnił rzecznik generalny.

Opinia rzecznika generalnego w sprawie C-426/16 Liga van Moskeeën en Islamitische Organisaties Provincie Antwerpen i in / Vlaams Gewest

Muzułmańskie święto ofiarowania jest obchodzone każdego roku przez okres trzech dni. Praktykujący muzułmanie uważają, że do ich obowiązków religijnych należy ubicie lub zlecenie ubicia – najlepiej pierwszego dnia tego święta – zwierzęcia, którego mięso jest następnie częściowo spożywane w gronie rodzinnym, a częściowo rozdzielane między potrzebujących, sąsiadów i członków dalszej rodziny.

Od 1998 r. uregulowania belgijskie stanowiły, że ubój wymagany przez obrzęd religijny mógł być dokonywany jedynie w rzeźniach zatwierdzonych lub tymczasowych. W związku z tym właściwy minister zatwierdzał co roku ubojnie tymczasowe, które wspólnie z zatwierdzonymi rzeźniami pozwalały na prowadzenie uboju rytualnego podczas muzułmańskiego święta ofiarowania, wypełniając w ten sposób braki w zakresie zdolności przerobowych wynikające ze wzrostu popytu w tym okresie. W 2014 r. minister w Regionie Flamandzkim ogłosił, że nie będzie już udzielać zezwoleń ubojniom tymczasowym ze względu na to, iż takie zezwolenia są sprzeczne z prawem Unii, a w szczególności z przepisami rozporządzenia w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania. Od 2015 r. wszelki ubój zwierząt bez ogłuszenia, nawet w ramach muzułmańskiego święta ofiarowania, powinien być zatem dokonywany jedynie w zatwierdzonych rzeźniach. W tej sytuacji w 2016 r. różne muzułmańskie związki wyznaniowe i organizacje sprawujące nadzór nad meczetami pozwały do sądu Region Flamandzki. Zakwestionowały ważność niektórych przepisów wspomnianego rozporządzenia, zwłaszcza w kontekście wolności religii.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Prawo w Firmie
Trudny państwowy egzamin zakończony. Zdało tylko 6 osób
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Reforma TK w Sejmie. Możliwe zmiany w planie Bodnara