Jakubczak: Flaga oznacza moc i siłę

Rzeczpospolita: Kto wymyślił tęczową flagę użytą po raz pierwszy 25 czerwca 1978 roku na Paradzie Dnia Wolności Gejowskiej (Gay Freedom Day Parade) w San Francisco?

Cecylia Jakubczak: Pomysłodawcą tęczowej flagi, która stanowi obecnie najbardziej rozpoznawalny symbol ruchu LGBT na świecie, jest Gilbert Baker. Baker był znany wśród znajomych ze swojej kreatywności. Gdy trzeba było przygotować baner lub plakat na marsz czy demonstrację odzywano się właśnie do niego. Wieść o talencie młodego artysty dotarła do Harveya Milka, członka Rady Miasta San Francisco. Polityk poprosił Bakera o zaprojektowanie czegoś, co symbolizowałoby ruch LGBT i co zastąpiłoby używany dotąd różowy trójkąt. Baker podjął się zleconego mu zadania, zszył ze sobą osiem ufarbowanych wcześniej ręcznie tęczowych pasków materiału, które połączone ze sobą  utworzyły tęczową flagę. Flaga projektu Bakera momentalnie zyskała popularność wśród osób LGBT i  stała się symbolem ruchu na rzecz równouprawnienia gejów, lesbijek, osób biseksualnych i transpłciowych. Tym symbolem jest do dzisiaj, aczkolwiek w nieco zmodyfikowanej formie. Obecnie kolorów na fladze jest sześć, a nie jak w oryginalnej wersji osiem.

Dlaczego zmieniała się liczba kolorów i same kolory na fladze?

Jak mówiłam, początkowo flaga składała się z ośmiu kolorów. Widniały na niej nieobecny dzisiaj różowy, który został całkowicie usunięty oraz turkusowy i indygo, które zastąpił kolor niebieski. Różowy zniknął w czasach masowych protestów po zabójstwie Harveya Milka. Wówczas Gilbert Baker wraz z organizatorami demonstracji zdecydowali się zamówić flagi do masowej produkcji. Firma, której zlecono ich wykonanie, nie miała w swoim magazynie różowego materiału. I tak flaga musiała pożegnać się z jednym ze swoich pierwotnych kolorów. Kolejna redukcja barw z siedmiu do sześciu nastąpiła w celu uzyskania parzystej liczby pasów na fladze.

Która wersja jest najpopularniejsza?

Na wszystkich kontynentach świata bez wątpienia ta, na którą składa się sześć kolorów – czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski i fioletowy. Zawsze w takim samym układzie, czyli  od czerwonego do fioletowego. Warto zauważyć, że poszczególne grupy osób LGBT, jak na przykład osoby biseksualne czy transpłciowe mają swoje własne flagi – flaga osób biseksualnych jest różowo-fioletowo-granatowa, a osób transpłciowych – błękitno-różowo-biała. Niemniej jednak, niezależnie od reprezentowanej literki, wszystkie osoby LGBT, czyli lesbijki, geje, osoby biseksualne i transpłciowe, mogą utożsamiać się z tą samą, tęczową flagą.

Co symbolizują poszczególne kolory?

Autor tęczowej flagi przypisał każdemu z kolorów odmienne znaczenie. I tak fioletowy miał oznaczać duchowość, niebieski - sztukę, zielony - naturę, żółty - światło słońca, pomarańczowy - ukojenie, a czerwony - życie.

Dlaczego tęczowa flaga stała się symbolem ruchu LGBT na całym świecie?

Od momentu jej powstania 40 lat temu wywoływała olbrzymi entuzjazm. Jak wspominają uczestnicy Parady w 1978 roku, na której flaga miała swoją „światową premierę”, obecny na miejscu tłum momentalnie zaakceptował ją jako swój symbol. Nie było słychać głosów sprzeciwu, a to, co rzucało się w oczy, to uśmiech, który pojawiał się na twarzach tych, którzy na nią spojrzeli. I może to właśnie ta radość, którą wywołują tęczowe kolory napędzała jej popularność. Ponadto flaga jako taka niesie za sobą moc i siłę, której osoby LGBT tak bardzo potrzebują jako mniejszość doświadczająca dyskryminacji i przemocy. Nie bez znaczenia wydaje się też intensywna kolorystyka flagi  – tęczy nie sposób nie zauważyć, pominąć, zignorować. Dla osób LGBT, które przez społeczeństwo spychane są na margines i często przez lata ukrywają to, kim w rzeczywistości są, możliwość wyraźnego zaakcentowania  tego, że jest się LGBT, właśnie za pośrednictwem trzymanej w ręku tęczowej flagi, zdaje się mieć ogromne znaczenie.

Czy środowiska LGBT uważały instalację „Tęcza” na warszawskim placu Zbawiciela za swój symbol? Czy jest oczekiwanie, by tęcza wróciła na to miejsce?